Een freudiaanse verspreking

We spreken van een Freudiaanse verspreking wanneer iemand onbedoeld iets zegt dat in zijn geest belangrijk is. Hierbij kan het zijn dat de spreker zich er niet van bewust is dat hij dit belangrijk vindt, of het ontkent. De verspreking dankt zijn naam aan de psychiater Sigmund Freud. In één van zijn werken bespreekt hij een aantal niet functionele handelingen en gedragingen die volgens hem veroorzaakt worden door psychologische mechanismen.

Fehlleistungen

Het boek van Freud waar de Freudiaanse verspreking uit voortgekomen is heet 'De psychopathologie van het dagelijks leven' (Zur Psychopathologie des Alltagslebens). Het was zijn eerste boek en werd gepubliceerd in 1901. In dit boek bespreekt Freud naast de Freudiaanse verspreking nog meer 'Fehlleistungen', zoals hij ze noemt. Vergissingen die de mens volgens Freud maakt door psychologische mechanismen die zich in de geest van de mens afspelen. Hij deelt de fehlleistungen op in een aantal categorieën:

Verkeerd handelen

Vergeten

Voorbeelden van verspreken

Een voorzitter opent een vergadering met de woorden: "Hierbij verklaar ik deze vergadering voor gesloten." De voorzitter wilde liever bewust of onbewust thuis zijn die avond.

Een presentator kondigt een artiest aan aan wie hij een hekel heeft. ‘Hier komt Nederlands grootste mislukkeling …’ Dat had natuurlijk iets anders moeten zijn, zoals zanger.

Verkeerd handelen

Een scheidsrechter moet neutraal zijn. Bij een wedstrijd doet de zoon van de scheidsrechter mee. Wanneer hij een doelpunt maakt steekt de scheidsrechter zijn hand in de lucht en juicht. Hij dacht toch echt dat hij onpartijdig zou zijn die wedstrijd.

Vergeten

Je had op woensdagavond een verjaardag van een oom waar je echt geen zin in had. Wanneer je woensdagavond naar de televisie zit te kijken besef je je opeens dat je de verjaardag van je oom bent vergeten.

Meer over de Freudiaanse verspreking