Burn-out

</

Burn-outklachten zijn niet bij iedereen hetzelfde, maar de meest kenmerkende zijn: een disfunctionerend kortetermijngeheugen, verminderd cognitief vermogen en emotionele labiliteit. Burn-out is letterlijk een overbelasting van de hersenen.

Overgevoelige hersenen

De chronische stress verandert ook de structuur van het brein, zo bleek uit een onderzoek aan de Amerikaanse Berkeley universiteit. De overmatige stress zorgt ervoor dat de hersenen krimpen en overgevoelig worden voor stressoren. Zelfs de kleinste prikkels kunnen in die staat al een paniekaanval oproepen. Gelukkig is dit omkeerbaar, maar daarvoor is rust nodig.

De psycholoog stuurde me naar huis met de opdracht drastisch gas terug te nemen: stoppen met werken, sporten, sociale afspraken – alles. Er volgde een periode waarin ik nauwelijks mensen zag of sprak. Ik voelde me geïsoleerd, maar dacht: dit gaat me helpen. Tot er een maand later niets was veranderd. En de maand daarna ook niet. Ik raakte in paniek. Waarom word ik niet beter? Hoe lang gaat dit nog duren? Ik nam toch genoeg rust?

Een burn-out accepteren

Maar dat deed ik helemaal niet. Ik werkte weliswaar minder uren, maar was niet volledig gestopt. ‘Sommigen gaan eerst nog tig keer op hun gezicht, voordat ze hun burn-outklachten kunnen accepteren. Volgens mij ben jij er ook zo één, zei mijn psycholoog al in onze eerste sessie.

Ze had gelijk. Ik was nog keihard aan het vechten tegen het label burn-out. Het paste niet bij mij. Ik wilde het niet. Ik ben nou eenmaal iemand die ambitieus is, gedreven, ongeduldig en perfectionistisch, altijd op zoek naar die nieuwe uitdaging. Zolang ik maar in beweging ben. Ik heb de wil niet om te niksen, me stierlijk te vervelen. Expert te worden in mediteren of te excelleren in yin yoga. Ik hou van koffie, niet van smaakloze decafé. Of van nee zeggen. En al helemaal niet van dingen doen zonder nut of doel.

Taboe

Op het krijgen van een burn-out rust nog altijd een stigma, aldus Jorien Spruit. 'Ik merk het in de klinische praktijk: het wordt gezien als "falen" en "niet mee kunnen komen", wat weer wordt gezien als taboe.' Ja, zo voelt dat voor mij ook. Iedereen om mij heen lijkt onverwoestbaar, waarom val ik dan om?

Spruit vindt het belangrijk dat de signalen die kunnen wijzen op een burn-out meer bekendheid krijgen: 'Veel mensen lopen te lang door met burn-outklachten omdat ze niet weten wat er speelt, maar ook omdat ze zichzelf onvoldoende serieus nemen. Ze vergelijken zich met anderen die ogenschijnlijk nergens last van hebben. Minder schaamte en meer openheid creëert bewustwording, waardoor mensen sneller kunnen ingrijpen.'

Burn-outklachten forceren verandering

Nadat ik op een dag met extreme hoofdpijn van een event was thuisgekomen, waarop drie dagen volgden waarin ik nauwelijks licht en geluid kon verdragen, was zelfs voor mij de maat vol. Ik kon er niet meer onderuit.

'Een burn-out dwingt je om je gedrag aan te passen en na te denken over hoe je je leven leidt. Burn-outklachten zijn een waarschuwing van je lichaam,' zegt psycholoog Thijs Launspach. Hij spreekt, traint en schrijft over stress en overbelasting en schetst de voor mij harde waarheid.

'Deze overbelasting van je brein lap je niet op met een maandje Italië, wat yoga en cafeïnevrije thee. Het is het besef dat je oude manier van leven niet meer voor je werkt en een noodgedwongen manier om verandering te forceren.'

Je hebt wél een keuze

Terwijl ik op het balkon voor me uit zat te staren, ging ik alles bij mezelf na. Hoe had ik het zo ver kunnen laten komen? Hoe kon ik zo blind zijn? Inmiddels is me duidelijk dat ik veel burn-outklachten gewoonweg niet opmerkte. Plus die ijzeren wilskracht – die hielp ook niet echt mee.

Volgens Launspach zouden mensen hun leven zo moeten inrichten dat ze tijd hebben om te luisteren naar hun lichaam. Dus los van dingen als gezond eten, sporten en genoeg slaap, betekent goed voor jezelf zorgen volgens hem ook: weten wat er met je gebeurt als je te druk bent. Wat zijn je specifieke stress-signalen.

Ook Spruit benadrukt het belang van stilstaan en bewustwording.

'Juist in deze wereld waarin iedereen superdruk is. Die drukte hebben we uiteindelijk zelf gecreëerd. We kunnen dus zelf bepalen of we daarin meegaan, of stoppen en reflecteren. We hebben hierin een keuze.'

Stress-signalen

Leren luisteren naar mijn lichaam blijkt voor mij een voorwaarde om te kunnen bepalen waar mijn grenzen liggen en die ook aan te geven. Dat deed ik nooit. Ik zag de druk op mijn borst, de spanning in mijn lijf en de hyperventilatie als obstakel in plaats van alarmerend signaal.

'Als je die stresssignalen eenmaal bij jezelf herkent, deel ze dan met mensen om je heen en geef ze toestemming om in te grijpen als het misgaat,' adviseert Launspach. Want stress heeft volgens hem ook neurologische gevolgen.

'Het lastige aan stress is dat je op een gegeven moment minder goede beslissingen kunt nemen over je eigen welzijn. Je komt in een overlevingsstand waarin je allerlei signalen negeert en dat kun je lang volhouden. Maar er is natuurlijk een grens. Je kunt niet jarenlang doorgaan in een noodtoestand. Het eindstation is de burn-out: het moment dat je lichaam aan de noodrem trekt.'

Wat wil ík?

Volgens Launspach leven we te veel op de korte termijn en vragen ons vrijwel nooit af hoe lang – en óf – we onze drukke manier van leven wel volhouden. 'Maar het draait niet alleen om de doelen en targets van deze week. We moeten op zoek naar een manier van werken en leven die ook op de lange termijn werkt: de komende twintig tot dertig jaar.'

Daarom moeten mensen gedurende hun carrière leren om zichzelf te sparen.
Launspach:
'Het idee dat we af en toe gas terug moeten nemen, zit alleen niet echt in onze westerse cultuur. We moeten ons best doen, alles uit onszelf halen. We krijgen complimenten voor de dingen die we goed doen, dus het is makkelijk om te denken: ik ben pas de moeite waard als ik bijzondere dingen bereik. Dan mag ik er pas zijn als mens.’

Burn-out test , in 50 vragen antwoord

Heb ik een burn-out? Dat is de vraag die je misschien jezelf aan het stellen bent. Deze gratis burn-out test geeft je in 50 vragen antwoord hoe het nu daadwerkelijk is gesteld met jouw stressniveau. Deze burn-out test duurt ongeveer 5 minuten.

Het is een wetenschappelijk onderbouwde test die gebruik maakt van de 4DKL-methode. Dit is een methode die wordt gebruikt door huisartsen en andere therapeuten om een juiste diagnose te kunnen stellen. Je hebt dus de zekerheid van een zeer nauwkeurige en betrouwbare burn-out test. De resultaten kun je dus meenemen naar je bedrijfs- of huisarts ten behoeve van een doorverwijzing.

Op basis van jouw antwoorden wordt gelijk het resultaat weergegeven. Bij Liberi is daar geen registratie of email voor nodig. Na afloop van de test kun je je gegevens achterlaten voor een gratis consult.

START HIERONDER METEEN DE BURN-OUT TEST

....