Waarom zou ik moeten veranderen?

En ik zou me moeten aanpassen?

Je bent boos op je partner. Je hebt het nu al een miljoen keer uitgelegd. Hij/zij luistert nooit. Het is werkelijk niet te geloven dat een persoon zo horkerig kan zijn. Dus je wacht. Je bent ervan overtuigd dat hij/zij uiteindelijk het licht zal zien. Dat jij gelijk hebt en hij/zij dus ongelijk. Intussen heerst de stilte. Maar intussen blijft de spanning om te snijden. Je lijdt onder de afstand die is ontstaan tussen jullie, maar je bent boos. Heel erg boos.

Dus je probeert je beter te voelen door je aandacht te verleggen. Soms werkt dat ook wel. Maar elke ochtend als je opstaat realiseer je je dat er niets veranderd is. Het gevoel van onbehagen doordringt alles wat je doet. Van tijd tot tijd vraag je jezelf af of er dingen zijn die je anders zou moeten doen, maar even zo vaak verwerp je die gedachte omdat je in je hart weet dat het niet aan jou ligt. Intussen blijft de afstand tussen jou en je partner in stand.

Komt dit je bekend voor? Hebben de meningsverschillen en ruzies hun tol geeist en heeft dit ertoe geleid dat jullie ieder je eigen weg gaat zonder wezenlijke interactie? Heb je je voorgenomen dat geen enkele verzoening mogelijk is totdat hij/zij eindelijk het initiatief neemt. Ja? Dan heb ik je wat te zeggen.

Met het in stand houden van de woede verspil je kostbare energie. De dagelijkse negatieve gevoelens putten je uit. Dit trekt een zware wissel op je lichaam en geest. Het is desastreus voor je relatie. Je bent gevangen in je woede en je levensvreugde wordt beknot en getemperd door de grijze wolken die permanent boven je hangen. Iedere dag dat je opgesloten zit in de opgekropte woede is een verloren dag. Wat zonde.

Ik heb met zo veel mensen gewerkt die in stilte leden en ervan overtuigd waren dat zij gelijk hadden en hun partner niet. Ze hebben jaren gestreden om hun partner tot het juiste inzicht te laten komen. Ik hoor dat ze zelf zullen veranderen als hij/zij maar verandert, een instelling die maar al te vaak leidt tot een patstelling. Een patstelling die in vele varianten voorkomt. Bijvoorbeeld: "Ik kan wel aardiger zijn tegen hem/haar, als hij/zij maar aardiger tegen mij doet," of "Ik zou best intiemer met hem kunnen zijn als hij op zijn minst de moeite zou nemen om met me te communiceren," of "Ik zou best meer rekening met haar houden en haar deelgenoot maken van mijn plannen als zij niet op alles wat ik zeg en doe kritiek zou hebben." Je begrijpt het principe. "Ik verander als jij begint." Ik heb het tal van keren gehoord en spreek uit ervaring. Hier kan lang gewacht worden, erg lang.

Er bestaat een veel betere manier om met dit soort impasses om te gaan. Ik heb jarenlang met stellen met relatieproblemen gewerkt en veel geleerd over hoe ingesleten patronen doorbroken kunnen worden. Het is als een kettingreactie. Als de ene partner verandert volgt de andere vanzelf. Het maakt echt niet uit wie begint. Het is als het omgooien van de eerste dominosteen. Verandering en wisselwerking gaan hand in hand. Laat ik een voorbeeld geven.

Ik heb gewerkt met een vrouw die erg aangedaan was door de lange werkdagen die haar echtgenoot maakte. Ze had het gevoel dat ze samen weinig tijd doorbrachten en dat hij haar thuis weinig tot geen steun bood. Dat wekte haar woede. Vrijwel elke avond als hij thuis kwam vlamde haar gevoel van onvrede op en spuwde ze haar gal. De avond werd zo vrijwel zonder uitzondering verpest. Het laatste waar haar man op zat te wachten na een lange werkdag was het direct na binnenkomst ondergedompeld te worden in haar geklaag. Hoewel ze dat begreep klaagde ze toch. Ze stond immers in haar recht en hij had haar gevoelens immers diep gekwetst. Ze vroeg zich af of ik een voorstel had om hem attenter en liefdevoller te maken. Ze was ten einde raad.

Ik vertelde haar dat ik volledig begreep dat ze gefrustreerd was en dat ik als ik in haar schoenen zou staan me precies hetzelfde zou voelen. Vervolgens vroeg ik haar of ze zich kon voorstellen hoe haar echtgenoot zich moest voelen bij de avondlijke klachten regens. "Waarschijnlijk wenste hij dat hij niet naar huis was gegaan," was haar antwoord. "Inderdaad," dacht ik en ik wist dat ze er klaar voor was om om te schakelen tot een andere aanpak. Ik suggereerde een experiment. "Als hij vanavond thuiskomt, verras hem dan met een hartelijke begroeting. Klaag niet, zeg hem gewoon dat je blij bent om hem te zien. Doe iets attents of aardigs wat je alweer lange tijd niet hebt gedaan ... zelfs als je er geen zin in hebt." "Zoals z'n favoriete maaltijd bereiden of een warme omhelzing? Vroeger deed ik dat vaak." "Dat is precies wat ik bedoel," zei ik, en we bespraken wat andere opties, waarna ze besloot om het maar eens te proberen.

Twee weken hadden we een volgende sessie en deed ze verslag van het 'experiment'.

"Die eerste avond na ons gesprek begroette ik hem bij de deur en omhelsde ik hem, zonder verder iets te zeggen. Hij leek nogal verbijsterd, maar ook geïnteresseerd. Ik was zijn favoriete pastagerecht aan het maken. Hij rook de knoflook toen hij de deur binnenliep en was aangenaam verrast. Hij zei dat hij er reuze zin in had en er verscheen een lach op zijn gezicht. We hadden een samen een geweldige avond, de eerste in maanden." Ik was zo tevreden en verrast door deze positieve ontwikkeling dat dat me motiveerde om deze 'nieuwe ik' te blijven. Sindsdien gaat alles zoveel beter tussen ons, het is echt ongelofelijk. Hij komt eerder thuis en hij belt me zelfs van zijn werk om gewoon even hallo te zeggen. Hij is zelf echt ook ongelofelijk veel veranderd. Ik ben zoveel gelukkiger."

De moraal van het verhaal ligt voor de hand. Als één van de partners verandert, verandert de andere partner ook. Het is een wetmatigheid. Als je niet krijgt wat je wilt of nodig hebt van je geliefde, kies dan voor een verandering van je aanpak, in plaats van te proberen om hem of haar te veranderen. Waarom niet kiezen voor de pragmatische oplossing? Als wat je deed (je partner al dan niet deugdelijk beargumenteerd wijzen op zijn/haar fouten en tekortkomingen) niet werkt, kom je geen stap verder. Wees eens meer flexibel en creatief. Gebruik strategie. Gebruik je tijd om te proberen uit te vinden wat zou kunnen werken, in plaats van aanhoudend te proberen om je eigen standpunten door te drammen. Je zou weleens prettig verrast kunnen worden. Het is nogal krankzinnig om betere resultaten te verwachten met het steeds weer herhalen van dezelfde nooit effect hebbende stappen. Doe dit dus niet.

Kijk, het leven is kort. Wij krijgen maar één kans. Zorg zelf voor de meest optimale relatie. En stop met erop te wachten dat je partner verandert. Wanneer jij besluit om eerst te veranderen, volgt een kettingreactie van oplossingen. Probeer het en je vraagt je af waarom je het niet eerder deed.

Vertaling van 'Why should I be the one to change'

Michele Weiner-Davis