Voor de echte boekenwurm!

Boekenkast gemaakt van ... juist ... boeken

Krijg jij het ook zo warm bij het zien van mooie boeken en boekenkasten? Droom je van een uitgebreide bibliotheek, gevuld met boekenkasten tot aan het plafond? Met zo’n laddertje?

Dan zal je vast genieten van Bookshelf Porn, een fotoblog met een collectie van de beste boekenplankfoto’s uit de hele wereld. Echt genieten voor de boekenliefhebber.

Zelfhulpboeken - Top 10 die je moet lezen!

"Een goed zelfhulpboek is gebaseerd op wetenschappelijk theorieën, legt goed uit wat de oorzaak is van de klachten, confronteert de lezer zodat hij inzicht krijgt in zijn eigen aandeel in die klachten, en biedt concrete oefeningen. Eigenlijk hetzelfde als wat een goede therapeut doet."

Ernst Bohlmeijer,

auteur van Voluit leven

De populariteit voor het lezen van zelfhulpboeken is de laatste jaren enorm gestegen. Ze waren altijd al enorm populair, maar de laatste jaren schijnen steeds meer mensen in te zien hoe waardevol en belangrijk het lezen van dit soort boeken is. En dit is niet voor niets. Wie wil er nou niet werken aan een betere versie van zichzelf?

Het kan echter moeilijk zijn om erachter te komen wat de beste zelfhulpboeken zijn, want ja… er zijn zo veel persoonlijke ontwikkelingsboeken dat je door de bomen het bos niet meer ziet. En het ergste van alles, 90 procent van deze boeken is middelmatig of slecht.

In dit artikel zijn 10 van de meest populaire en waardevolle boeken opgesomd met een kleine samenvatting. Kies je favorieten en geef je zelfontwikkeling een boost!

Wat zijn zelfhulpboeken?

Zelfhulpboeken, ook wel persoonlijke ontwikkelingsboeken of zelfontwikkelingsboeken genoemd, zijn boeken die je kunnen helpen met bepaalde aspecten van je leven. Deze aspecten kunnen bijvoorbeeld liefde, geld en geluk omvatten.

De reis van zelfontwikkeling is een continu proces van constant leren. Het geeft je de mogelijkheid om je sterke en zwakke punten te evalueren en eraan te werken. In het leven wordt je met veel omstandigheden geconfronteerd. Een persoonlijk ontwikkelingsplan helpt je om het hoofd te bieden aan de druk die de voortdurende veranderingen en uitdagingen met zich meebrengen, zodat je goed toegerust bent om op alle gebieden in je leven uit te blinken.

Persoonlijke ontwikkeling is een continu proces van zelfverbetering, in je carrière, in je opleiding, in je persoonlijke leven, of op al deze gebieden. Zelfhulpboeken kunnen sterk bijdragen aan je ontwikkeling en houden je als het ware een spiegel voor. Ook geven ze je vaak nuttige tips en strategieën die je kunt toepassen in je dagelijkse leven.

De juiste boeken kunnen een grote impact op je leven maken, en je o.a. helpen gelukkiger, rijker en zelfverzekerder te worden. Lees verder voor 10 van de beste zelfhulpboeken die jij moet lezen!

De top 10 boeken over persoonlijke ontwikkeling

1. Eenvoudiger leven – Mark Verhees

In onrustige tijden – 10 gelukzones in jezelf

Meer dan 600.000 mensen volgen Mark Verhees voor zijn ‘positiviteit’. Zijn quotes, scheurkalenders, boeken, trainingen en online-programma’s hebben honderdduizenden mensen blijvend positief beïnvloed. Eenvoudiger leven is één van deze boeken die je absoluut moet lezen voor een positiever, gelukkiger en eenvoudiger leven.

In een wereld vol chaos, onzekerheid en stress is het het soms lastig om positief te blijven. Het is dan ook belangrijk om de rust, het vertrouwen en de kracht in jezelf te kunnen vinden. Dit boekt legt je precies uit hoe je dit kunt doen. Ontdek de fijne, positieve energie die van binnenuit stroomt. Meer heb je niet nodig om gelukkig te zijn. Maak het jezelf eenvoudiger. Juist in deze drukke tijd.

Bijzondere tijden bieden bijzondere kansen voor vernieuwing en verbetering. Van angst naar vertrouwen. Van stress naar zelfverzekerdheid. Van dichtklappen bij tegenslag naar veerkrachtig openbloeien. Je kunt jezelf nog zoveel verder ontwikkelen dan dat je altijd gedacht hebt.

Eenvoudiger leven is een goudeerlijk, openhartig en optimistisch verhaal over tien gelukzones in jezelf. Wat je zoekt, zal je vinden!

2. Denk groot & word rijk – Napoleon Hill

Think and Grow Rich

"Our only limitations are those

we set up in our own minds"

Think and Grow Rich is één van de vele old-school klassiekers op deze lijst en die plaats is welverdiend. Twintig jaar lang heeft auteur Napoleon Hill de meest succesvolle mensen van zijn tijd bestudeerd, waaronder Henry Ford en Alexander Graham Bell, en die bevindingen samen opgetekend in één keurig pakketje.

De belangrijkste conclusie? Een gefocust, brandend verlangen (of de kracht van een vastomlijnde geest, wat Wayne Dyer intentie noemde), geeft ons de kracht om te bereiken of te verwerven wat we het meest willen in het leven. Echt alles is mogelijk wanneer je de principes en adviezen uit dit boek navolgt.

Als je graag rijk wilt worden en op zoek bent naar inzichten over hoe je jouw droom of een specifiek doel kunt bereiken, dan is dit een klassieker waar je niet zonder kunt.

3. De edele kunst van not giving a f*ck – Mark Manson

The subtle art of not giving a f*ck

Dit boek mag zeker niet onbreken in de lijst met de beste zelfhulpboeken. Met meer dan vijf miljoen verkochte exemplaren, is The Subtle Art of Not Giving

a F * ck van Mark Manson één van de meeste populaire boeken over zelfontwikkeling.

Mark vertelt zijn lezers om te stoppen met proberen om steeds "positief" te zijn, zodat ze echt betere, gelukkiger mensen kunnen worden. Een van de vele dingen die fans waarderen aan het schrijven van Manson, is dat hij niet suikert of dubbelzinnig is. Hij vertelt alles vanuit een rauwe en eerlijke kijk die onze samenleving vandaag de dag mist.

Hoe meer je ernaar streeft om je steeds beter te voelen, hoe minder tevreden je wordt, want iets najagen versterkt alleen maar het feit dat het je in de eerste plaats ontbreekt. Alles wat de moeite waard is in het leven, wordt gewonnen door de bijbehorende negatieve ervaring te overwinnen.

4 belangrijke lessen uit het boek:

Waarden die je niet kunt controleren,

zijn slechte waarden om te volgen.

Geloof niet dat je iets met zekerheid weet,

want het weerhoudt je ervan te verbeteren.

Als je probeert een erfenis achter te laten,

kan dit je leven verpesten.

Geef alleen een "fuck" om dingen in het leven

die echt belangrijk zijn

4. Master you're mindset – Michael Pilarczyk

Leef je mooiste leven

Het boek Master Your Mindset – Leef Je Mooiste Leven gaat over persoonlijke groei, spirituele groei en over zakelijk succes. De combinatie van deze 3 belangrijke zaken maken dit boek uniek. Zoals de titel al verklapt, draait dit boek om de kracht van gedachten. Je weet het misschien nu nog niet, maar je gedachten zijn zo enorm krachtig. Ze kunnen je zowel ongelukkig als gelukkig maken.

Het leven dat je op dit moment leidt en de persoon die je bent geworden zijn het resultaat van je gedachten en je beslissingen. Denk eens na, waarom doe je soms niet wat je wél zou willen doen? Het zijn de belemmerende gedachten die je tegenhouden te doen wat je werkelijk zou willen. Verander je denkwijze en je hele bestaan zal veranderen, in positieve zin. Ontdek je mogelijkheden, maak je dromen waar en haal het beste uit jezelf. Michael, de schrijver van dit boek, legt uit hoe je die gedachtepatronen kunt doorbreken door je mindset opnieuw te programmeren. Deze methode wordt toegepast door veel succesvolle mensen; artiesten, ondernemers en topsporters.

Dit boek gaat over de belangrijkste levensvragen. Hoe ziet jouw mooiste leven eruit? Waarom doe je wat je doet? Wat wil je nou écht? Ben je gelukkig? En nog veel meer! Ben je klaar om de uitdaging met jezelf aan te gaan en je mooiste leven te leven? Schaf dit boek dan gauw aan!

5. Happy Life 365 – Kelly Weekers

De no-nonsense denkwijze

voor een leuker leven

Dit boek is een echte must have voor het hebben van een leuker en gelukkig leven. In Happy Life 365 laat Kelly Weekers, de schrijver van dit boek, op basis van simpele stappen zien hoe bepalend je denkwijze is voor je dagelijkse geluksgevoel. Aan de hand van thema’s als zelfvertrouwen, vriendschap, werk, gezondheid, social media en relaties leert Kelly je op een simpele en effectieve manier anders om te gaan met negativiteit, piekeren en stress. Het leert je los te laten waar je geen controleren over hebt en de regie weer op te pakken waar dat kan.

Op een nuchtere manier en met veel humor wordt in dit boek duidelijk gemaakt hoe je zelf je eigen geluk creëert. Je zult erachter komen dat je je eigen geluk meer in de hand hebt, dan dat je zou denken. Het boek laat je werken voor wat je wilt en het laat je stoppen met zeuren over dat wat je niet hebt. Deze best seller is gevuld met praktische opdrachten, simpele stappenplannen, voorbeelden, tips, tricks en quotes voor 365 dagen geluk en een leuker leven!

6. Hoe je vrienden maakt en mensen beïnvloedt – Dale Carnegie

How to Win Friends and Influence People

"Remember, today is the tomorrow

you worried about yesterday"

Dale Carnegie

Dale Carnegie schreef in zijn tijd verschillende geweldige zelfhulpboeken, maar hoe je vrienden maakt en mensen beïnvloed is veruit zijn beste werk. Dit boek is koning als het gaat om leren werken en communiceren met mensen, dus dit boek zal letterlijk iedereen helpen. Vooral een introvert persoon zal er enorm veel aan hebben.

Het is eigenlijk verbazingwekkend hoe sociaal onbewust sommige mensen zijn. Vrienden winnen en mensen beïnvloeden leert je in feite de regels die je op de kleuterschool hebt geleerd, maar deze regels moeten worden versterkt omdat volwassenen het nog steeds heel moeilijk hebben om ze na te leven.

Carnegie doet geweldig werk door te laten zien dat goede communicatie niets te maken heeft met natuurlijk talent of vlotte woorden, maar dat het gaat om de juiste tactieken te kennen om met anderen om te gaan, iets wat iedereen kan.

Communicatie is een van de belangrijkste vaardigheden waaraan je kunt werken, aangezien communicatie van cruciaal belang is voor alles wat we doen. Als je een betere communicator wilt (of gelooft dat je het nodig hebt), of gewoon beter wilt worden in het werken en omgaan met mensen, ga dit boek dan zo snel mogelijk lezen!

7. Rijke pa, arme pa – Robert Kiyosaki

Rich Dad, Poor Dad

Rijke vader, arme vader is voor financiële geletterdheid wat de kracht van Nu is voor spirituele oefening. Het biedt je een complete set van gezonde, nuttige principes om beter en effectiever te leven als het gaat om geld en persoonlijke financiën.

Het boek gebruikt het contrast tussen twee karakters, "arme vader" en "rijke vader", om verschillende financiële principes te onderwijzen. De belangrijkste conclusie is dat degenen die niet goed zijn met hun geld en minder hebben, zo zijn omdat ze voor geld werken, terwijl degenen die goed zijn met hun geld er meer van hebben is omdat ze leren hoe ze geld voor hen kunnen laten werken. Het zijn algemeenheden, maar de lessen die worden geleerd zijn niet minder waardevol.

De lessen van zijn rijke pa, arme pa zijn er in overvloed, maar hier zijn er een paar samengevat:

Activa verwerven

Activa zijn dingen die in de loop van de tijd herhaaldelijk geld in je zak steken zonder dat je er veel voor hoeft te doen na de eerste creatie, bijvoorbeeld boeken, investeringen, huurwoningen, enz.

Aansprakelijkheid verminderen

Robert telt alles dat geld uit je zak haalt en geen cashflow genereert, een verplichting. Hij rekent het eigenwoningbezit (zonder verhuur) tot aansprakelijkheid.

Cashflow

Je hebt contant geld nodig, liquide beleggingen, als het ware 'brievenbusgeld'. Je kunt niet rijk worden zonder meerdere inkomsten genererende activa die cashflow genereren. Onmogelijk.

Als je rijk wilt worden, zal dit boek je precies vertellen hoe je dat moet doen. De eerste keer dat je dit boek leest, zul je het gevoel krijgen dat de samenleving je hele leven tegen je gelogen heeft. Rich Dad, Poor Dad is het perfecte boek van verhelderende kennis en bruikbare instructies.

8. De dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt – Haemin Sunim

De Koreaanse boeddhistische monnik Haemin Sunim geeft les over verschillende levenskwesties, van liefde en vriendschap tot werk, spiritualiteit en levensdoelen. Zijn adviezen en inzichten helpen om in het moderne, drukke leven te zoeken naar rustpunten. En dit is iets wat voor iedereen belangrijk is. Zo legt hij bijvoorbeeld uit hoe je mindful kunt omgaan met negatieve emoties als woede en jaloezie. Deze negatieve emoties kunnen je kapot maken en je leven overnemen. Het is belangrijk om te leren hoe je hier het beste mee kunt omgaan. De schrijver laat het belang zien van sterke relaties met anderen en benadrukt dat je mild en vergevingsgezind moet zijn tegenover jezelf. Zo leef jij je beste leven.

Het boek bestaat uit prachtige, kleurrijke illustraties die fungeren als kalmerende visuele pauzes die ons aansporen rustig aan te doen. Want als jij rustig bent, zal de wereld ook rustig worden. Wees voorbereid op waardevolle lessen die je je hele leven zult meedragen. Leg dit boek standaard op je nachtkastje om je hoofd leeg te maken voor het slapengaan.

9. Stop met aardig zijn - Thomas d’ Ansembourg

Te aardig zijn kan is een grote en bekende valkuil. Het is fijn voor andere, maar vaak niet het beste voor jezelf. Dit komt je wellicht bekend voor: je richt je op de verwachtingen van anderen en bent dus altijd aardig en vriendelijk. Je vergeet wat je zelf wilt en angst en negatieve gevoelens liggen op de loer. Maar denk eens na, waarom doen we ons vaak anders voor dan we zijn? Waarom proberen we toch zo aan de verwachtingen van anderen te voldoen? En waarom blijven we altijd aardig en vriendelijk, ten koste van onszelf?

Deze negatieve spiraal moet doorbroken worden om een gelukkiger leven te leiden. Je kunt deze spiraal doorbreken met de methode van geweldloze communicatie. Dit boek leert je om te vertrouwen op je eigen gevoelens en behoeften. Alleen op deze manier kun je bepalen wat goed voor je is. Het geeft je duidelijkheid over jezelf, je familie en je collega’s. Zeggen wat je denkt, voelt en nodig hebt maakt je leven makkelijker en gelukkiger. En onthoud: Een nee voor een ander is een ja voor jezelf!

De schrijver leert je alles wat je moet weten over kiezen voor jezelf en jezelf zijn. Dit nuttige boek mag dan ook zeker niet missen op je boekenplank.

10. Modellen – Mark Manson

Word aantrekkelijker voor vrouwen

door eerlijk te zijn

Dit boek gaat over aantrekkingskracht en datingstrategie en is speciaal geschreven voor mannen. Je kunt onweerstaanbaar aantrekkelijk worden voor vrouwen zonder te veranderen wie je bent. Modellen is een boek over het worden van een aantrekkelijke man, niet gebaseerd op trucs, tactieken, spelletjes of technieken, maar op zelfontplooiing. Concentreer je op het worden van een aantrekkelijker, eerlijker persoon en het overwinnen van de onzekerheden die de meeste jongens in de weg zitten. De waarheden ervan worden ondersteund door decennia van psychologisch onderzoek.

De focus ligt op het emotionele proces van verleiding in plaats van het worstelen met logische stappen. Het doel is om krachtige verbindingen met vrouwen tot stand te brengen in plaats van indruk op hen te maken. Het is de meest volwassen en eerlijke gids over hoe een man vrouwen kan aantrekken zonder nepgedrag, zonder te liegen en zonder anderen na te bootsen. Gedraag je niet langer als een aantrekkelijke man en WEES een aantrekkelijke man.

Waarom zou je zelfontwikkelings boeken lezen?

Het lezen van boeken wordt beschouwd als één van de intellectueel meest gunstige activiteiten. Mensen die er een gewoonte van maken om boeken te lezen, worden gewoonlijk beschouwd als de geleerde klassen van de samenleving. Verschillende mensen lezen graag verschillende boeken die passen bij hun persoonlijkheid, voorkeuren en ambities. Sommigen lezen graag over spiritualiteit, sommigen over politiek, sommigen over zaken, sommigen over romantiek, sommigen over ouderschap, sommigen over fictie, en sommigen maken graag een ritje in het historische verleden. Ondanks de diversiteit in de voorkeuren van mensen, zijn er ontzettend veel enthousiaste boeklezers die graag boeken lezen over het onderwerp "persoonlijke ontwikkeling" of "zelfontwikkeling".

Er zijn ontzettend veel boeken over persoonlijke ontwikkeling op de markt en de meeste daarvan behoren tot de best verkochte boeken aller tijden, wat de populariteit van dit genre onder boeklezers duidelijk maakt. De populariteit van zelfhulpboeken is enorm en dat is niet voor niets. Er is een volkomen gerechtvaardigde grondgedachte achter deze populariteit, namelijk dat zelfhulpboeken de levens, of in ieder geval sommige aspecten van de levens, van miljoenen mensen over de hele wereld kunnen en hebben veranderd.

Het lezen van zelfhulpboeken heeft verschillende voordelen. Het eerste en belangrijkste voordeel van het lezen van zelfhulpboeken is dat het de lezer op een pad zet naar waar ze kunnen lezen, de geleerde strategieën kunnen oefenen en verbeteringen in hun leven kunnen aanbrengen zonder anderen om hulp te hoeven vragen. Iedereen kan op zijn eigen tempo lezen en zijn eigen stappen ondernemen. Hierdoor kunnen we onze doelen bereiken en ons leven aanzienlijk verbeteren.

Het lezen van zelfhulpboeken kan ook helpen om meer zelfvertrouwen op te bouwen. Dit kan je helpen om uit bijna elke moeilijke situatie te komen zonder de hulp van anderen in te schakelen. Een ander voordeel van zelfhulpboeken is dat je een houding ontwikkelt om op zichzelf te vertrouwen, en dat je makkelijker met moeilijke situaties in het dagelijkse leven kan handelen.

In een notendop: Er is een overvloed aan persoonlijke ontwikkelingsboeken over bijna elk denkbaar aspect van het leven. De enorme voordelen van het lezen van zelfontwikkelingsboeken kunnen niet allemaal worden samengevat in een kort artikel als dit. Je moet het zelf mee maken! De bovenstaande zelfhulp boeken hebben allemaal geweldige beoordelingen en hebben ontelbaar veel mensen geholpen. Kies je favorieten uit en je zult niet teleurgesteld worden! Veel lees plezier!

Bron tekst

Heb de moed om niet aardig gevonden te worden.

   Gratis te downloaden,
alleen in het Engels verkrijgbaar
Het maakt voor jou niet uit, wanneer je besluit om je zorgen los te laten over wat anderen denken en of ze het goed vinden of niet. "De moed om gelukkig te zijn omvat ook de moed om niet aardig gevonden te worden. Als je die moed hebt verzameld, zullen je interpersoonlijke relaties ineens veranderen in dingen van lichtheid."

The Courage to be Disliked laat je zien hoe je de kracht in jezelf kunt ontsluiten om je beste en meest ware zelf te worden, je toekomst te veranderen en blijvend geluk te vinden. Met behulp van de theorieën van Alfred Adler, één van de drie psychologen van de 19e eeuw.

Voor het eerst uitgebracht in de Engelse taal, het Japanse fenomeen dat ons de eenvoudige maar diepgaande lessen leert die nodig zijn om ons ware zelf te bevrijden en blijvend geluk te vinden.

The Courage to be Disliked, al een enorme bestseller in Azië, met meer dan 3 miljoen verkochte exemplaren, laat zien hoe je de kracht in jezelf kunt ontsluiten om de persoon te zijn die je echt wilt zijn.

Aan de hand van de theorieën van Alfred Adler, volgt het een verhelderend gesprek tussen een filosoof en een jonge man. De filosoof legt zijn leerling uit hoe ieder van ons zijn eigen leven kan bepalen, vrij van de ketenen van ervaringen uit het verleden, twijfels en de verwachtingen van anderen. Het is een manier van denken die diep bevrijdend is, waardoor we de moed kunnen ontwikkelen om te veranderen en de beperkingen te negeren die wij en de mensen om ons heen onszelf kunnen opleggen.

Het resultaat is een boek dat zowel zeer toegankelijk als diepgaand is in zijn belang. Miljoenen hebben de wijsheid ervan al gelezen en ervan geprofiteerd. Nu The Courage to be Disliked voor het eerst in het Engels is verschenen, kun jij dat ook leren.

Z-Library Free E Books

Z-Library.org

Als je op bovenstaande afbeelding klikt

kom je in de wereld

van het vrij downloaden van E Books. 

Wel eerst registreren.

Via Z-Library heb ik veel boeken kunnen lezen, 

zonder er één eurocent aan betaald te hebben.

Misschien iets voor jou?

Z-bibliotheek is een online leesplatform sinds 2009. Het is de beste plek voor online lezers en voor personen die de kosten van het kopen van boeken niet kunnen veroorloven. Het punt is ook om het lezen te bevorderen. Het is een volledig gratis digitale bibliotheek met zowel boeken als artikelen.

Boeken op recept

Hoe lichaam, geest en ziel kunnen opknappen
van het geschreven woord.

Als de stekende pijn in haar knie ondraaglijk wordt, pakt de zeventienjarige Mackenzie Bearup uit Alpharetta in Georgia een boek en gaat lezen. Meestal is het een tienerboek of een spannend boek. Maar Bearup leest 'alles wat me afleidt, zodat ik aan iets anders kan denken dan de pijn'.

Aangezien Bearup bijna altijd pijn heeft, leest ze veel. Ze lijdt al zes jaar aan reflex sympatische dystrofie (RSD), een chronische, ongeneeslijke ziekte die de zenuwen en bloedvaten aantast en ernstige zwellingen en ongemak veroorzaakt in lichaamsdelen die ooit letsel hebben opgelopen.

'Vooral als ik door mijn been dagenlang in bed moet blijven, ga ik altijd liggen lezen om te vluchten voor de pijn in mijn knie, weg uit mijn kamer, uit de werkelijkheid', vertelt ze. Niets hielp tot nu toe — geen pijnstillers, fysiotherapie, acupunctuur of hyperbare zuurstoftherapie — alleen de leeskuur die ze zichzelf heeft voorgeschreven. 'Tot nu toe zijn boeken het enige wat helpt', verklaart Bearup.

Lezen en genezen gaan al eeuwen samen. In het oude Egypte stonden bibliotheken bekend als psyches iatreion, sanatoria voor de ziel. In de Renaissance dacht men dat de poëzie van de Psalmen 'kwalen van lichaam en ziel verdreef', aldus de Italiaanse humanist en filosoof Marsilio Ficino. En aan het begin van de negentiende eeuw werden in de Amerikaanse psychiatrie al discussies gevoerd over lezen als therapeutische techniek.

Nu komt de wetenschap met de bewijzen van wat lezers en schrijvers allang weten: woorden bieden genezing en nieuwe energie voor lichaam en geest. Biblio-therapie — waarbij specifieke teksten worden gelezen die zijn afgestemd op specifieke situaties of aandoeningen — wint dan ook aan populariteit onder psychologen, artsen, bibliothecarissen en docenten.

'Of het nu om lichamelijke ongemakken of kwalen gaat, emotionele conflicten of problemen, of moeilijkheden die uit sociale situaties in het gezin, op het werk of in de buurt voortkomen: door het lezen van boeken kunnen je gevoelens en je gedrag veranderen’, meent Joseph Gold, voormalig docent Engels aan de universiteit van Waterloo in Ontario, Canada, en auteur van The Story Species: Our Life-Literature Connection.

Biblio-therapie is er in allerlei soorten en vormen. Een arts of therapeut kan in de context van zijn praktijk iets voorschrijven, maar lezen kun je ook gewoon zelf thuis doen. De therapie kan bestaan uit lezen of schrijven, of beide. Als tekst kan fictie (Shakespeare, Proust of Rilke bijvoorbeeld) of non-fictie (vooral zelfhulpboeken) worden gekozen. De patiënten kunnen jong of oud zijn, man of vrouw, afgestudeerd of niet. In Europa en Amerika komen steeds meer praktijken van niet-medische biblio-therapeuten, mensen die leessuggesties doen op grond van iemands persoonlijke situatie om de algehele kwaliteit van leven van de cliënt te verbeteren of zelfs specifieke symptomen te verlichten.

Medicijn

Duidelijk is dat lezen meer kan brengen dan alleen maar afleiding en plezier. Het kan je troosten, inspireren en inzicht verschaffen. Literatuur is het uitgelezen medicijn om talloze problemen het hoofd te bieden, of het nu gaat om klachten van emotionele of fysieke aard. Romans en gedichten zijn in staat onze gevoelens en gedachten te beantwoorden en raken zo vervlochten met ons persoonlijke verhaal. Het stelt ons in staat ons te verplaatsen in een ander, zodat we ontdekken dat er meerdere personen in ons schuil kunnen gaan. En op die manier begrijpen we steeds een klein beetje meer van onszelf.

Genezen door lezen ... het kan, maar lees wel de bijsluiter:

Vooral aandachtig lezen en je het verhaal eigen maken

When the body says No

Als we nooit geleerd hebben om nee te zeggen,

kan ons lichaam het uiteindelijk zeggen voor ons.

Gabor Maté

Gabor Maté houdt ons in Wanneer je lichaam nee zegt (When the Body says No) een confronterende spiegel voor, waardoor we gaan inzien dat verborgen stress desastreuze gevolgen voor onze gezondheid kan hebben. De samenhang tussen psychische factoren en lichamelijke aandoeningen wordt op basis van wetenschappelijk onderzoek en praktijkverhalen zichtbaar gemaakt. Wanneer je lichaam nee zegt' van Gabor Maté is een wereldwijd bekend standaardwerk over de onlosmakelijke koppeling tussen lichaam en geest. 

Gabor Maté houdt ons in Wanneer je lichaam nee zegt (When the Body says No) een confronterende spiegel voor, waardoor we gaan inzien dat verborgen stress desastreuze gevolgen voor onze gezondheid kan hebben. Wanneer we geen nee durven zeggen tegen onze door stress geregeerde manier van leven, zal ons lichaam dat uiteindelijk voor ons doen. We raken uitgeput en ontwikkelen onder andere hart- en vaatziekten, artritis, kanker en MS. 

Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en aan de hand van vele voorbeelden en verhalen uit zijn eigen huisartsenpraktijk en zijn werk in de palliatieve en verslavingszorg, geeft Maté antwoord op vragen over de rol die de mind-bodyconnectie speelt in het ontwikkelen van lichamelijke en geestelijke ziektes. Hij geeft overtuigend bewijs voor deze link en laat bovenal zien dat wij allemaal de wijsheid bezitten om onszelf te helen: Als het lichaam nee zegt.

Klik Hier voor de PDF Wanneer je lichaam nee zegt. 

Een aanrader!

Uit verveling

Ze besluipt je op matte feestjes, verplichte etentjes-met-partners-van-kennissen of gewoon op zo’n dag dat je nergens voldoende energie voor hebt behalve om voor de televisie of computer te hangen. De verveling is wel een 'ongeluk bij een geluk' genoemd en Awee Prins kan erover meepraten.

"Prins vraagt zich af hoe het toch komt dat wij ons zo vervelen. Intussen hebben we het nog nooit zo druk gehad. Of proberen we met onze rusteloze bedrijvigheid de diepe verveling voortdurend te verdrijven?

In zijn boek 'Uit Verveling' stelt hij dat de verveling de onderdrukte grondstemming is van deze tijd, waarin ons weliswaar alles ter beschikking staat, maar eigenlijk niets ons nog werkelijk raakt.

Natuurlijk kun je beter zelf Het programma in alle rust bekijken, maar er worden wat tipjes van de sluier opgelicht. Daarom hier een paar (uit hun context gehaalde) opmerkingen.

Er heerst een vaag onbestemd gevoel.

Is dit nu het leven zoals we het kunnen leven.

Het zou allemaal wel wat intenser en kleurrijker kunnen.

Veel mensen overstemmen dit gevoel,

door hard te werken en veel nieuwe dingen te kopen.

Hoe beter het met mensen gaat,

hoe meer afleiding ze nodig hebben om zich niet te vervelen.

Mensen zitten met een Cuba Libre aan de Costa del Sol,

maar als er een krekel krinkelt hopen ze dat het hun mobiel is.

We zijn holle mensen, volgepropte mensen. We leunen tegen elkaar aan met onze hoofden vol met stro. De wereld eindigt niet met een apocalyptisch vuur, maar in het eindeloze gebabbel van die holle mens, gevuld met stro. Geldt dat niet ook voor al die talkshows. Het mag niet meer dan 5 of 10 minuten duren. Hup, volgende item. Het is die tomeloze verstrooiing.

We zijn geen volwassenen.

We zijn kinderen, die verwend willen worden

en die de brug naar de wereld niet meer kunnen slaan.

Er is een permanente zucht naar het interessante,

naar het nieuwste van het nieuwste,

maar waar is het geluk dat daarbij zou horen.

Ik zie het niet.

We vervelen ons omdat de wereld ons ontglipt.

Het antwoord daarop is nog harder werken.

Met al dat harde werken ontwijken we

de verveling van de vrije tijd.

Verveling ontstaat uit het gevoel dat je je leven niet ter hand neemt. Dat je je laat leven. Uit een gebrek aan concentratie en die zucht naar het interessante. Het werkelijke Zijn te midden van de Zijnen dooft uit.

Onthaasting is de modus van de versnelling.

Dat zorgt er alleen maar voor

dat je nog harder kunt werken, nog beter presteert.

In het westen is het ons gelukt om een ontwikkeling van consumptie teweeg te brengen. Maar we leven niet meer in een bezield verband.

Je moet de impasse van de diepe verveling toelaten. In die impasse ontstaat de mogelijkheid van de verstilling. Je wordt alert op dingen, die het oor nimmer vernam. Je merkt dat er iets anders aan de hand is dan het je versnelt verplaatsen van A naar B.

Krijg oog en oor voor de alledaagsheid.

Als we dat weer leren, is er een leven vóór de dood mogelijk.

De deur van het geluk gaat naar binnen open.

Maar we zijn maar aan het drukken.

Geluk is een toegift.

Als je geduldig en geconcentreerd leeft,

dan zal geluk je toevallen.

Geduld is Alles.

Er zijn twee kanten aan verveling:

Een negatieve

die de impasse is.

En een positieve:

De verstilling.

Heidegger

Richard David Precht

De Duitse filosoof Richard David Precht schreef het boek 'Wie ben ik en zo ja hoeveel?'. Een boek over wetenschap en filosofie dat in Duitsland al meer dan een half miljoen exemplaren verkocht.

Zeer interessant!

Momo

Momo was een meisje dat niets bezat, zelfs geen geschiedenis. Niemand weet waar ze vandaan komt. Ze heeft echter één heel bijzondere eigenschap:

Wat de kleine Momo beter kon dan wie ook,

dat was: luisteren.

Zoals Momo kon luisteren, was volkomen uniek. Momo kon zó luisteren, dat domme mensen ineens heel slimme ideeën kregen. En denk maar niet dat Momo iets zei of vroeg wat de ander op dat idee bracht, nee, ze zat alleen maar toe te luisteren met al haar aandacht en belangstelling. Daarbij keek ze de ander met haar grote donkere ogen aan en degene die sprak voelde hoe hem opeens gedachten te binnen schoten, waarvan hij nooit had durven dromen dat hij ze in zich had. Ze kon zo luisteren dat wanhopige of besluiteloze mensen opeens precies wisten wat ze wilden. Of dat verlegen mensen opeens vrijuit durfden te praten. En wanneer iemand het gevoel had dat zijn leven volkomen mislukt en zinloos was, iemand waar het helemaal niet op aan komt en die net zo snel vervangen kan worden als een gebroken pot - en hij ging dat allemaal aan de kleine Momo vertellen, dan werd hem, terwijl hij nog sprak, op een geheimzinnige manier duidelijk dat hij het helemaal mis had.

Zó kon Momo luisteren.

In dit verhaal is het de aanwezigheid van Momo die zo veelbetekenend is. Met haar aanwezigheid bevestigt ze degene met wie ze in relatie treedt. Het is deze bevestiging die het hart van de dialogische relatie uitmaakt. En dat hart kan blijven kloppen als ik de ander volledig wil zien in zijn of haar anders zijn. Ik ontmoet het 'ik ben' van de ander, dat zo verschillend is van het mijne.

'The most basic element, and the most difficult, is presence, as opposed to seeming. An individual is present when he/she does not try to influence the other to see him or herself only according to his or her self-image'

Aanwezig zijn is geen truc, een stuk gereedschap dat ik naar behoeven in kan zetten. Het is de bereidheid hebben om me steeds opnieuw, met vallen en opstaan, tot de ander te richten.

Modern kunstsprookje waarin sociale wantoestanden aan de kaak gesteld worden. Momo, een alleenstaand meisje, helpt de mensen door naar hen te luisteren. De grijze heren komen en weten de mensen ervan te overtuigen dat tijd sparen nuttig is. Een gevolg daarvan is dat de mensen gehaast en jachtig worden. Als de hele stad zo omgeturnd is, weet Momo, die zichzelf blijft, met hulp van de maker van de tijd de mensen te redden en de grijze heren (tijdspaarders) te vernietigen.

Een boek met wijsgerige uitspraken. Vanwege de symboliek zal het een selecte groep aanspreken.

De eenling

Waarom woont u in het bos, vroeg Frederike,

waarom woont u niet bij ons in het dorp?

Omdat ik een eenling ben, zei de vreemde man.

Eenlingen wonen op zichzelf.

Wat is een eenling, vroeg Frederike?

Iedereen is een eenling, zei de vreemde man,

maar bijna niemand weet het.

Frederike keek hem ernstig aan. Waarom niet?

Omdat de meeste mensen bang zijn voor zichzelf.

Ze willen liever samen eenzaam zijn.

Ben ik ook een eenling? vroeg Frederike.

Ja, jij ook, zei de vreemde man.

Zal ik later ook een eenling zijn? vroeg Frederike.

Dat hangt van jou af. Bedenk wel dat het heel moeilijk is om een eenling te zijn. Ieder mens wil je beïnvloeden. Iedereen wil zich met jou bemoeien, zodat je net zo wordt als zij. Want als je een eenling wilt zijn dan blijf je altijd een ander voor de ander en dezelfde voor jezelf. Dan blijf je vrij.

Zorg dat je vrij blijft!

Hoe moet ik dat doen? vroeg Frederike zacht, ik ben vaak heel bang voor mensen, vooral op school. Ze schelden me uit omdat ik zo goed kan leren.

Dat maakt niet uit, het gaat er om dat je niet bang bent voor jezelf. Eenlingen reageren altijd op zichzelf en nooit op de ander. Dus als de ander je uitscheldt, dan scheld je niet terug. Je vraagt je alleen af: waarom doet dat nou zo zeer in mij? Is dat mijn trots, is dat mijn onzekerheid, is dat mijn angst? En waarom wil ik nu zo graag terug schelden? Komt dat door de ander of komt dat omdat ik zo van schelden hou? Omdat ik nog zo veel gescheld in mij heb zitten? Vraag altijd aan jezelf en nooit aan de ander want anders komt er een ander in je wonen en weet je niet meer wie je bent.

De vreemde man pakte een beukennootje van de grond en zei: ieder mens is als dit zaadje. De ander is alleen het water of het zonlicht, maar nooit het zaadje zelf. Dat zaadje zit in jou. Verbind je altijd met jouw eigen oorzaak en niet met de motieven van de ander. Zo maak je je vrij van de motieven van de ander. De ander raakt je alleen maar aan, zoals ook de regen of de zon alleen het zaadje aanraakt, maar niet weet of er een beukenboom of een dennenboom uit groeit.

Of een roos ..., zei Frederike.

Precies, of een roos. Niemand weet wat jij in je hebt. Dat moet je zelf ontdekken. De ander kan je niet raken als jij het niet in je hebt. Dus iedere keer als je door de ander wordt aangeraakt, of dit nu met vloeken gebeurt of met een compliment, met slaan of met een streling, iedere keer kun je iets over jezelf te weten komen. Dat is het mooie van de ander. Dat is het mooie als je een eenling bent.

Een eenling doet dankzij de ander steeds nieuwe ontdekkingen over zichzelf. Eigenlijk kan de ander je dus heel weinig aandoen. Wees dan ook niet bang dat je de ander zou kunnen kwetsen want dat is niet mogelijk.

Je kunt de ander alleen aanraken op de plek waar hij al gekwetst was. Maar dat is dan niet jouw ´schuld´, dat heeft hij zelf gedaan. En het is ook aan hem of hij deze kwetsing vergroot of juist beter wil leren te begrijpen. Bemoei je niet met de ander maar laat hem vrij.

Voel je niet gehinderd om alles te zeggen wat je wilt zeggen, zo blijf je in evenwicht. Zo blijf je vrij van elkaar en geef je de ander geen macht over jou.

Uit het boek 'Een gelukkig mens en andere geheimen'
Theije Twijnstra

In dit boek worden vele levensgeheimen op een heldere manier ontsluierd. Geheimen die het menselijk bestaan in de kern raken. De taal is nergens wollig of ingewikkeld maar helder en direct, bezield om de mens tot in het hart te inspireren. De inhoud van dit wonderlijke werk getuigt van grote kennis van de menselijke geest en een diepe eerbied voor het leven.

Echt een aanrader!

Tegenwind

Ik zal je leren vliegen,

zelfs met Tegenwind,

fluisterde Moeder Aarde.

Ik leer je vliegen

met tegenwind

fluisterde moeder aarde mij toe.

Vlak voor mijn moeilijke geboorte

alleen dan ... krijg je sterke vleugels

En als je alle tegenwind overwint

raak je voorbij middelhoogte

En daar ... in windloze ruimten

kan je je hart horen.

Inleiding van het boek Tegenwind

Mick De Rijck

Tegenwind van Mick De Rijck is het verhaal van een vrouw, Anna, die reeds in haar jeugd ontdekt dat zij toch niet zo vanzelfsprekend meegaat in de denkwereld van haar leef-genoten. Wanneer zij als volwassen en getrouwde vrouw in de emotionele turbulenties van een moeilijke relatie dreigt te verdrinken is het haar contact met de natuur dat haar het bestaan van subtielere energieën en diepe scheppingskrachten leert ontdekken.

De omgang met die fijnere energieën, zij het in de natuur of in meditatie, geeft haar stilaan zicht op haar leven en zo leert ze zien waarom de dingen zijn zoals ze zijn. De problemen op alle niveaus van de werkelijkheid, zij het gezondheid, relatie, carrière, sociaal leven ... ze hangen samen met het innerlijk leven.

Het verhaal mondt als vanzelf uit in het besef dat spirituele inbreng in je leven een totaal ander mens van je maakt. Intenser, liefdevoller en met dat wijze inzicht in mensen en moeilijkheden. Doch om bij dat hogere voelen te komen, moet je eerst uit je eigen ingekapselde denken en emotionele onderwereld zien te geraken. Deze ontwikkeling kan aardig wat confrontatie met jezelf veroorzaken, om nog over de zuiverende transformaties te zwijgen. Dit kan heel hard zijn en liever zoeken mensen dan ook de oorzaken van alles wat mis gaat bij de ander, de maatschappij, de overheid, de buur, de echtgenoot, ’het leven’ zelf dat wreed en gevaarlijk is. Anna nu beseft dat ze best stopt met verwijten en oordelen en doet daar toch alleszins eerlijke pogingen toe, zoekt in zichzelf en vindt daar de meest verbluffende en oplossende antwoorden op haar levensvragen.

De antwoorden worden echter niet met luidsprekers verkondigd. Ze worden ingefluisterd en je kunt best af en toe héél stil worden ... wil je ze horen!

Anna is getrouwd met Jonas. Anna heeft een andere zienswijze op de wereld dan de mensen om haar heen. Jonas is een man die in het gevoel leeft dat het leven bestaat uit keihard werken, geld verdienen en verder no-nonsens. De gevoelswerelden van Anna en Jonas botsen constant. Uiteindelijk stapt Anna in het proces van rebirthing. Een proces waarin een lawine aan verdriet en boosheid naar boven komt. Anna beseft nu wie zij is en laat zich niet meer omver lopen door Jonas. Als zij Matthias ontmoet gaat haar ontwikkeling echter veel verder dan zij had kunnen vermoeden. De inzichten die zij opdoet in de gesprekken met Matthias geven haar een diep zicht in de patronen waarin de mens zichzelf eigenlijk verwikkelt. Een onthulling van de gevangenis van het massadenken. Waar Anna zich eerst slachtoffer voelde van de wereld om haar heen, verandert haar visie als zij beseft dat ze daar zelf ook deel aan nam.

Mick de Rijck omschrijft in dit boek een proces van spirituele ontwikkeling. Een proces wat zich op verschillende niveaus afspeelt. Een verstrengeling van het alledaagse leven met spiritualiteit. Zij omschrijft dit op een prachtige manier en neemt je mee op een reis door het leven van Anna. Een reis die niet altijd even makkelijk is en confronterend kan zijn. Maar een reis die zeer zeker de moeite waard is! De verschillende niveaus van ontwikkeling zijn knap verweven tot een geheel. Bestaanswerkelijkheid vloeit geruisloos over naar spiritualiteit, als een fluistering, voor wie het horen wil.

De ontembare vrouw

De ontembare vrouw als archetype in mythen en verhalen.

Jungiaans psychoanalyticus Clarissa Pinkola Estés sprokkelde voor haar internationale bestseller 'de ontembare vrouw' vele bekende en minder bekende sprookjes, mythen en verhalen uit de hele wereld bij elkaar. Op onnavolgbare wijze vertelt ze deze oude teksten na, en ze legt haarscherp de diepere betekenis ervan uit.

De ontembare vrouw kan worden beschouwd als een lijfboek, het steekt je een hart onder de riem en geeft je tegelijkertijd een flinke schop onder je kont! Bekende sprookjes als 'Het lelijke eendje', 'Blauwbaard', 'Het meisje met de zwavelstokjes' krijgen een nieuwe verrassende inhoud. Mythen en verhalen worden niet zozeer als een spiegel van de samenleving gezien, wel als drama van de ziel, waarbij de verschillende sprookjespersonages staan voor positieve en negatieve aspecten van je eigen psyche.

Een boek dat ik graag wil aanbevelen aan alle vrouwen die meer inzicht willen krijgen in hun eigen vrouwelijke natuur.

Geheimen als bron van verdriet en blokkades

Tranen zijn een rivier die je naar elders brengt. Huilen vormt een rivier om de boot die je zieleleven vervoert. Tranen tillen je boot van de rotsen, van droge grond, en voeren hem stroomafwaarts naar een nieuwe, betere plaats. Er zijn zeeën van tranen die vrouwen nooit geschreid hebben, want ze hebben geleerd om de geheimen van moeder en vader, de geheimen van de mensheid, de geheimen van de samenleving en hun eigen geheimen in het graf mee te nemen. Het geschrei van vrouwen wordt als heel gevaarlijk beschouwd, omdat het de sloten en grendels losmaakt waarachter de geheimen liggen die ze bewa­ren. Maar voor het welzijn van de wilde ziel van een vrouw is het werkelijk beter dat ze huilt. Voor vrouwen zijn tranen het begin van de inwijding in de Littekenclan, die tijdloze groep van vrouwen van iedere huidkleur, afkomstig uit alle landen, sprekend in alle talen, die door de eeuwen heen iets ingrijpends hebben meegemaakt maar toch het hoofd niet hebben laten hangen.

Alle vrouwen hebben hun eigen verhalen, zo uiteenlopend en zo indrukwekkend als de geesten in sprookjes. Maar er is één soort verhaal in het bijzonder, dat te maken heeft met de geheimen van vrouwen, vooral geheimen die met schaamte verbonden zijn; deze omvatten enkele van de belangrijkste verhalen die een vrouw kan proberen te ontraadselen. Voor de meeste vrouwen zitten deze geheime, persoonlijke verhalen diep vast, niet als juwelen in een kroon, maar als zwart grind onder de huid van de ziel.

Geheimen als moordenaars

Gedurende mijn twintigjarige praktijk heb ik naar duizenden 'geheime verha­len' geluisterd, verhalen die doorgaans vele jaren en soms haast een leven lang verborgen waren gehouden. Of het geheim van een vrouw nu gehuld is in een zelfopgelegd stilzwijgen, of dat ze door een machtiger iemand dan zij bedreigd is, ze is heel bang dat, als ze haar geheim zou onthullen, ze vogelvrij zal worden verklaard, als een ongewenst persoon zal worden beschouwd, relaties zullen worden verstoord die belangrijk voor haar zijn, en soms vreest ze zelfs lichamelijk geweld.

Sommige geheime verhalen van vrouwen gaan over een flagrante leugen die ze hebben verteld of over een opzettelijk gemene daad die een ander moeilijk­heden of leed heeft bezorgd. Maar in mijn ervaring zijn deze zeldzaam. Hun geheimen hebben meestal te maken met het overtreden van een of ander soci­aal of moreel voorschrift van hun cultuur, godsdienst of persoonlijke waardesysteem. Sommige van deze daden, gebeurtenissen en keuzen, vooral die welke verband houden met de vrijheid van vrouwen op alle gebieden van het leven, werden door de cultuur vaak wel voor vrouwen als schandelijk en verkeerd beschouwd, maar niet voor mannen.

Het probleem met deze geheime verhalen die omgeven worden door schaamte is dat ze een vrouw afsnijden van haar instinctieve natuur, die over­wegend vrij en blij is. Wanneer zich een duister geheim in de psyche bevindt, kan een vrouw dit op geen enkele manier benaderen. Ze zorgt er in feite voor dat ze nergens mee in aanraking komt dat haar aan dit geheim herinnert, of dat haar nu al chronische pijn nog heviger zal maken.

Deze defensieve houding is heel gebruikelijk en beïnvloedt heimelijk, als bij de nawerkingen van een trauma, de keuzen van een vrouw bij wat ze wel of niet in de buitenwereld zal doen: met welke boeken, films of gebeurtenissen ze zich wel of niet zal inlaten, waar ze wel of niet om zal lachen, en welke interesses ze zal hebben. In dit opzicht is de wilde natuur gevangen, die vrij zou moeten zijn om te doen, te zijn en te onderzoeken wat ze maar wil.

In het algemeen vertonen geheimen dezelfde thema's als grote drama's. Enkele van deze thema's zijn: verraad, verboden liefde, ongeoorloofde nieuws­gierigheid, wanhoopsdaden, onvrijwillige handelingen, onbeantwoorde liefde, jaloezie en afwijzing, vergelding en woede, wreedheid tegenover zichzelf of anderen, niet toegestane verlangens, wensen en dromen, niet toegestane seksuele interesses en levenswijzen, ongewenste zwangerschappen, haat en agressie, dood of verwonding door een ongeval, verbroken beloften, verlies van moed, verlies van kalmte, onvoltooidheid van iets, onvermogen om iets te doen, inmenging en manipulatie achter de schermen, verwaarlozing, mishan­deling, en zo gaat de lijst door, waarbij de meeste thema's tot de categorie van de droevige vergissing behoren.

Net als sprookjes en dromen volgen geheimen dezelfde ontwikkelingspatronen en -structuren als die in drama's. Maar in plaats van de heroïsche structuur te volgen, verlopen geheimen volgens de tragische structuur. Het heldendrama begint met de heldin die een reis onderneemt. Soms is ze niet psychisch bewust. Soms is ze te lief en ziet ze geen gevaar. Soms is ze al mishandeld en vertoont ze het wanhopige gedrag van een gevangen schepsel. Hoe ze ook begint, uiteindelijk raakt de heldin in de klauwen van een of ander iets of iemand en wordt ze zwaar op de proef gesteld. Dan weet ze zich, door haar eigen schranderheid of de hulp van mensen die van haar houden, te bevrijden en gaat ze daarna met een fierdere houding door het leven.

In een tragedie belandt de heldin tegen haar zin of wil, of door eigen toedoen, in een verschrikkelijke situatie. Vervolgens wordt ze overweldigd zonder dat iemand haar geroep hoort, of anders negeert men haar smeekbeden. Ze verliest haar hoop, ziet de waarde van haar leven niet meer en bezwijkt. In plaats van te kunnen genieten van haar triomf over tegenspoed, of van de wijsheid van haar keuzen en haar volharding, wordt ze vernederd en gevoelloos gemaakt. De geheimen die vrouwen bewaren zijn haast altijd heldendrama's die verworden zijn tot tragedies die niets opleveren.

Maar er is goed nieuws. De manier om een treurspel weer in een heldendrama te veranderen is het geheim te openbaren, er met iemand over te spreken, er een ander einde voor te schrijven, je eigen rol erin en hoe je het hebt ondergaan onder de loep te nemen. Dit leerproces bestaat uit gelijke delen pijn en wijsheid. Het drama doorstaan hebben is een triomf van de innerlijke, wilde geest.

Dus deze met schaamte omringde geheimen van vrouwen zijn niets nieuws. Iedere vrouw die met een geheim rondloopt dat schadelijk voor haar is, gaat onder schaamte gebukt. Het patroon van dit Universele drama is archetypisch: de heldin wordt gedwongen iets te doen of is, door het verlies van haar instinct, ergens in verstrikt geraakt. Doorgaans is ze niet in staat de droevige toestand te verhelpen. Ze is door een eed of schaamte op de een of andere manier gedwon­gen haar mond te houden. Ze gehoorzaamt, omdat ze bang is liefde, respect, of haar elementaire levensonderhoud te verliezen. Om het geheim nog vaster te verzegelen, wordt er een vloek uitgesproken over de persoon of personen die het zouden verraden. Er wordt gedreigd met een vreselijk iets of iemand als het geheim ooit geopenbaard zou worden.

Men heeft vrouwen voorgehouden dat bepaalde gebeurtenissen en omstandigheden in hun leven, die veelal met seks, liefde, geld, geweld en/of andere moeilijkheden te maken hebben waardoor de mens dikwijls geplaagd wordt, vreselijk schandelijk zijn en dus op geen enkele wijze vergeven kunnen worden. Dit is niet waar. Iedereen maakt slechte keuzen in woorden en daden voor ze beter weten en voor ze beseffen wat de gevolgen zullen zijn. Er is niets op deze planeet of in dit heelal dat buiten de grenzen van vergeving valt. Niets. '0 nee!' zeg je, 'dit ene ding dat ik gedaan heb is werkelijk onvergeeflijk: Ik zeg dat niets dat een mens ooit gedaan heeft, nu doet, of misschien nog zal doen buiten de grenzen van vergeving valt. Niets. Het Zelf is geen bestraffende kracht die her en der vrouwen, mannen en kinderen straft.

Het Zelf is een wilde god die de natuur van schepselen begrijpt. Het is vaak moeilijk voor ons om ons 'goed te gedragen', vooral als onze basisinstincten, waaronder de intuïtie, uitgeschakeld zijn. Dan is het niet gemakkelijk om van tevoren de gevolgen te overdenken, in plaats van achter­af. Maar de wilde ziel heeft een bijzonder barmhartige kant die hiermee rekening houdt.

Bij het archetype van het geheim is het alsof er een soort betovering over de vrouw is uitgesproken die als een zwart net over een deel van haar psyche ligt. Men heeft haar aangemoedigd te geloven dat het geheim nooit onthuld mag worden en verder moet ze ervan overtuigd zijn dat als ze het wel onthult, alle fatsoenlijke mensen met wie ze in aanraking komt haar voorgoed met smaad zullen behandelen. Deze extra bedreiging naast de geheime schaamte zelf, heeft tot gevolg dat de vrouw niet één maar twee lasten moet torsen.

Deze dreigende bezwering wordt alleen gebruikt en vermakelijk gevonden door mensen die een zwarte vlek op hun hart hebben. Maar zij die de menselijke aard met warmte en liefde bezien, reageren heel anders. Zij zouden hun best doen om het geheim aan het licht te brengen, omdat ze weten dat het een wond veroorzaakt die niet kan genezen voordat het probleem verwoord en aangehoord is.

De dode zone

Het bewaren van geheimen sluit een vrouw af van degenen die haar liefde, steun en bescherming zouden kunnen geven. Het heeft tot gevolg dat ze de last van haar verdriet en angst helemaal alleen en soms voor een hele groep moet dra­gen, of dit nu haar familie of haar cultuur is. En verder sluit het bewaren van geheimen ons af van het onbewuste, zoals Jung gezegd heeft. Als er een schan­delijk geheim bestaat, is er altijd een dode zone in de psyche van de vrouw, een plaats die de voortdurende gebeurtenissen in haar eigen gevoelsleven of de gebeurtenissen in het gevoelsleven van anderen niet voelt of er niet op de juiste wijze op reageert.

De dode zone wordt goed beschermd. Het is een plaats van eindeloze deuren en muren, elk afgesloten met twintig sloten, en de homunculi, de kleine schepseltjes in de dromen van vrouwen, zijn altijd druk bezig met het bouwen van meer deuren, meer dammen, meer beveiligingen, opdat het geheim niet zal ontsnappen.

Maar je kunt de Ontembare Vrouw niet om de tuin leiden. Ze is zich bewust van die donkere bundeltjes in de vrouwengeest, stevig omwonden met koorden en touwtjes. Deze plekken in de geest van een vrouw reageren niet op licht of goedheid, zo diep zijn ze bedolven. En omdat de psyche een sterk compenserend karakter heeft, vindt het geheim natuurlijk toch een uitweg, zo niet in woorden, dan toch in de vorm van plotselinge buien van melancholie, periodieke en raadselachtige woedeaanvallen, allerlei lichamelijke tics, zenuwtrekkingen en pijnen, haperende gesprekken die onverwacht en zonder uitleg eindigen, en onver­wachte vreemde reacties op speelfilms, documentaires en zelfs reclamespots.

Het geheim vindt altijd een uitweg, zo niet direct in woorden dan toch somatisch, en meestal niet op een manier waarop het rechtstreeks aangepakt en verholpen kan worden. Dus wat doet de vrouw als ze merkt dat het geheim uit­lekt? Ze holt er met een grote inzet van energie achteraan. Ze slaat, duwt en propt het weer in de dode zone, en versterkt haar verdediging. Ze roept haar homunculi - de innerlijke bewakers en verdedigers van het ego - om meer deuren, meer muren te bouwen. De vrouw leunt tegen haar nieuwste psychische tombe, terwijl ze bloed zweet en hijgt als een trein. Een vrouw met een geheim is een uitgeputte vrouw.

Een verhaaltje over dit soort geheimen.

De vrouw met het gouden haar

Er was eens een heel vreemde maar mooie vrouw met lang goud haar zo fijn als gesponnen goud. Ze was arm en had geen vader of moeder. Ze leefde alleen in het bos en weefde op een getouw gemaakt van takken van de zwarte walnotenboom. Een bruut, die de zoon van de kolenbrander was, probeerde haar tot een huwelijk te dwingen, en in een poging om hem af te kopen gaf ze hem wat van haar gouden haar. Maar hij wist niet, en het kon hem ook niet schelen, dat het geestelijk goud was dat ze hem gaf en geen goud dat geldwaarde had, dus toen hij het haar op de markt voor koopwaar wilde ruilen, lachten de mensen hem uit en dachten ze dat hij gek was.

Woedend keerde hij 's avonds naar het huisje van de vrouw terug en hij doodde haar met zijn blote handen en begroef haar lichaam bij de rivier. Lange tijd merkte niemand dat ze afwezig was. Niemand vroeg hoe het met haar was. Maar in het graf groeide het gouden haar van de vrouw steeds langer. Het prachtige haar drong golvend en krullend omhoog door de zwarte aarde en het groeide draaiend en kringelend steeds verder en hoger totdat haar graf bedekt was met een veld van wuivende gouden riethalmen. Herders sneden het golvende riet af om er fluiten van te maken en wanneer ze die bespeelden zongen de kleine fluitjes zonder ophouden.

Hier ligt de vrouw met het gouden haar vermoord en in haar graf gedood door de kolenbranderszoon omdat ze wilde leven. En zo werd de man die de vrouw met het gouden haar van het leven had beroofd ontdekt en voor het gerecht gebracht, zodat zij die, zoals wij, in de wilde bossen van de wereld leven nu weer veilig waren.

Hoewel dit verhaal oppervlakkig beschouwd de gebruikelijke les leert dat we voorzichtig moeten zijn op eenzame plekken diep in het bos, is de werkelijke betekenis heel groot, en deze is dat de levenskracht van de mooie wilde vrouw, zoals belichaamd door haar haren, blijft toenemen en leven en bewuste kennis blijft verspreiden, ook al wordt ze aan de oppervlakte tot zwijgen gebracht en begraven. De leidmotieven van dit sprookje zijn waarschijnlijk delen van een veel groter en veel ouder verhaal over dood en herleving dat zich afspeelt rond het hoofd van een vrouwelijke godheid.

Dit is een mooi en waardevol fragment en bovendien vertelt het ons iets over de aard van geheimen en misschien zelfs wat het precies is dat in de psyche sterft wanneer het leven van een vrouw niet op de juiste manier gewaardeerd wordt. In dit sprookje is de moord op de vrouw die in het bos leeft het geheim. Ze sym­boliseert een kore, het aspect in de vrouwelijke psyche van de vrouw-die-niet-­wil-trouwen. Het deel van een vrouw dat alleen wil blijven is mystiek en op een goede manier eenzelvig en houdt zich bezig met het rangschikken en vormen van ideeë«n, gedachten en inspanningen.

Het is deze onafhankelijke wilde vrouw die het ernstigst door trauma's of het bewaren van een geheim gewond raakt. Dit integrale zelfbewustzijn dat niet veel om zich heen nodig heeft om gelukkig te zijn; dit hart van de vrouwelijke psyche dat in het bos op het getouw van notenhout weeft en daar vrede heeft.

Niemand in het sprookje stelt vragen over de afwezigheid van deze levens­krachtige vrouw. Dit is niet ongewoon in sprookjes of in het echte leven. De families van de dode vrouwen in 'Blauwbaard' komen ook niet naar hun doch­ters zoeken. Cultureel beschouwd behoeft dit geen uitleg. Helaas weten we alle­maal wat het betekent, en veel vrouwen, te veel vrouwen, begrijpen dit gebrek aan belangstelling uit eigen ervaring. Een vrouw die geheimen heeft ondervindt vaak dezelfde reactie. De mensen merken misschien wel dat ze vanbinnen diep gekwetst is, maar hebben toevallig of opzettelijk geen oog voor de gevolgen van haar verwonding.

Maar een deel van het wonder van de wilde psyche is, dat hoezeer een vrouw ook 'van haar leven beroofd' is, hoezeer ze ook verwond is, haar psychische leven voortduurt en aan de oppervlakte komt, waar het zich onder bezielende omstandigheden weer zingend zal verheffen. Dan wordt het onwettige kwaad dat geschied is bewust begrepen en begint de psyche te genezen. Is het geen interessant idee dat de levenskracht van een vrouw kan blijven toenemen, hoewel zijzelf schijnbaar levenloos is? Het is een belofte dat de wil­de levenskracht er zelfs onder de meest bloedeloze omstandigheden voor zorgt dat onze ideeën ondergronds blijven leven en zich blijven ontwikkelen, zij het maar voor een poosje. Want na verloop van tijd zullen ze zich weer naar boven wurmen. Deze levenskracht zal de zaak niet laten rusten voordat de plaats en de omstandigheden van de begraven vrouw bekend zijn geworden. Net als de herders in het verhaal moeten we inademen en de ziele-adem of pneuma door het riet blazen om te leren wat de ware stand van zaken in de psyche is en wat onze volgende stap moet zijn. Dit is het roepen. Het graafwerk volgt daarna.

Hoewel sommige geheimen ons sterker maken - bij voorbeeld de geheimen die we gebruiken als deel van een strategie om een doel te bereiken waarbij we wedijveren met anderen, of die blije geheimen die we alleen bewaren om ervan te kunnen genieten - hebben de geheimen die ons van schaamte vervullen een geheel ander karakter, zo anders als een medaille met een lintje eraan van een bloedig mes verschilt. Deze laatste moeten door medelevende mensen onder vriendelijke omstandigheden naar buiten gebracht en aangehoord worden. Het is vreselijk om het enorme zelfverwijt en de enorme zelfkwelling te moeten zien van een vrouw die een schandelijk geheim bewaart. Alle verwijten en kwellin­gen die een vrouw zijn voorgespiegeld indien ze het geheim zou verraden, krijgt ze toch te verduren, ook al heeft ze het aan niemand verteld. De aanval komt van binnenuit.

De wilde vrouw kan hiermee niet leven. Schandelijke geheimen maken dat een mens geen rust meer heeft. Ze kan niet slapen, want een schandelijk geheim is als een wreed stuk prikkeldraad dat om haar middel haakt als ze probeert weg te rennen. De met schaamte omringde geheimen zijn niet alleen fnuikend voor de geestelijke gezondheid van een vrouw maar ook voor haar relatie met de instinctieve natuur. De Ontembare Vrouw graaft dingen op, gooit ze omhoog achtervolgt ze. Ze begraaft ze niet en vergeet ze dan. Als ze al iets begraaft, weet ze wat het is en waar het ligt, en het duurt niet lang voor ze het weer opgegraven heeft.

Schaamte verborgen houden ontregelt de psyche hevig. Geheimen komen naar boven in dromen. Een analyticus moet vaak dieper gaan dan de manifes­te, soms zelfs archetypische inhoud van een droom om te kunnen zien dat deze in feite het geheim bekendmaakt dat de dromer niet hardop kan of durft te ver­tellen.

Jarenlang meende de klassieke psychologie ten onrechte dat verdriet een proces was dat je eenmaal onderging, bij voorkeur over een periode van een jaar, en dat het dan voorbij was, en wie dit proces niet in deze periode kon of wilde voltooien, was beslist niet in orde.

Uit de bestudering van dagboeken die over een periode van vele jaren geschreven waren, concludeerde dr. Paul C. Rosenblatt dat mensen in het eer­ste of tweede jaar na een tragedie over hun ergste zielsverdriet heen kunnen komen, afhankelijk van de steun die ze krijgen. Maar daarna blijft de persoon perioden van hevig verdriet ervaren. Hoewel deze episoden zich met steeds grotere tussenpozen voordoen en steeds korter worden, is het verdriet bijna even hartverscheurend als bij de eerste gelegenheid.

Deze gegevens helpen ons inzien dat het normaal is om lange tijd verdriet te voelen. Wanneer een geheim niet geopenbaard wordt, blijft het verdriet toch, en voor de rest van je leven, bestaan. Het bewaren van geheimen belemmert het natuurlijke reinigingsproces van psyche en geest dat genezing brengt. Dat is nog een reden om onze geheimen te vertellen. Praten en treuren doet ons verrijzen uit de dode zone. Daardoor zijn we in staat de doodscultus van geheimen te verlaten. We kunnen verdriet, hevig verdriet voelen, en met tranen bevlekt te voorschijn komen, in plaats van met schaamte bedekt. We kunnen verdiept, volledig geaccepteerd en vervuld van nieuw leven te voorschijn treden.

De Ontembare Vrouw zal ons in haar armen houden als we verdriet heb­ben. Zij is het instinctieve Zelf. Ze kan ons geschreeuw, ons gejammer, ons verlangen om te sterven zonder te sterven aan. Ze zal het beste geneesmiddel op de meest gewonde plekken leggen. Ze zal in ons oor mompelen en fluisteren. Ze zal pijn om onze pijn voelen. Ze zal het verdragen. Ze zal niet vluchten. Hoe­wel er littekens zullen zijn, en niet zo weinig ook, is het goed om te bedenken dat een litteken sterker is dan gewone huid als het aankomt op rekbaarheid en het vermogen om druk te weerstaan.

Clarissa Pinkola Este's is een ervaren Jungiaans-analytisch therapeute en cantadora
bewaarder van oude verhalen.