Verlangen naar de zee

Taggert, een eenzame visser, was op een dag krabben aan het vangen tussen de rotsen. Hij bleef maar zoeken maar hij had slechts een paar beestjes te pakken gekregen.

Van de zware inspanning die hij die dag had geleverd was hij in slaap gevallen in de kajuit van zijn boot. Toen hij rond middernacht wakker werd, zag hij een mysterieuze dans in het maanlicht op het strand. Natuurlijk had hij wel al eens gehoord over Selkies in zijn stamcafé en kende de verhalen van deze verschijningen half mens half zeehond. Toch kon hij zijn ogen niet geloven.

Na een tijdje stopte de dans en keerde ze in koppeltjes van man en vrouw terug naar de zee. De vrouwen waren allen even mooi en lang met gouden haren. Hun ogen straalden kennis uit van zowel land als zee. Toen Taggert één van de Selkies beter bekeek werd hij verliefd op deze half mens half zeehond. Hij besloot vlug van één van de vrouwtjes hun zeehondenvel te pakken en zich stilletjes terug te trekken naar zijn kajuit.

Taggert kon zijn ogen niet geloven toen hij de zes koppeltjes hand in hand over het strand zag lopen. Ze stapten in hun vel en veranderde terug in een zeehond om terug te keren naar de open zee. Één Selkie slaagde er echter niet in om zeehond te worden. Ze vond haar vel dat Taggert al lang mee had genomen, maar niet. Taggert stapte zenuwachtig uit zijn boot en liet door zijn plotselinge verschijning de Selkie schrikken. Ze keek Taggert echter onverstoorbaar aan en vroeg met uitgestrekte armen gewoon haar vel terug.

Waarop Taggert zei:

"O schone vrouwe, ga niet terug naar de zee. Hier kan ik je alles geven alleen al omdat je zo mooi bent. Blijf hier bij mij en word mijn vrouw, trouw met mij".

De Selkie antwoorde echter:

"Ik kan niet lang aan land blijven, mijn huid word droog en zal barsten. Ik verlang naar de zee".

Maar Taggert bleef volhouden en uiteindelijk stemde zij erin toe om zeven jaar bij hem te blijven, tot de zee haar weer zou terugroepen.

Negen maanden later kregen ze een zoon. De jongen was sterk en gezond en moeder en zoon hielden zielsveel van elkaar. Toen de zeven jaar voorbij waren, vroeg de Selkie aan haar man haar huid terug.

"De zee roept me" zei ze droevig.

Droevig omdat ze evenveel van de zee hield als van haar zoon. Voor haar was het dus een moeilijke beslissing. Niet voor Taggert die alleen het beste voor zichzelf wou.

"Hoe kan je dat nu vragen? zei hij brutaal "Heb je ooit wel gehouden van mij als ik van jou?".

Ze verdedigde haar;

"Natuurlijk wel, maar kijk eens naar mijn huid! Het begint te drogen en te barsten. Kijk ook eens naar mijn ogen die al meer dan zeven tranen hebben gehuild. Als ik niet spoedig naar de zee terugkeer zal ik sterven".

Maar het enige wat Taggert kon zeggen was:

"Onzin!".

Hij sloeg de deur dicht en liep woedend naar zijn boot die hij sinds hij zijn Selkievrouw ontmoet had 'Ondine' had genoemd wat 'meisje uit het water' betekend.

Hun zoon, die de ruzie had gehoord, wist wat hem te doen stond. Hij keek net zo lang uit het raam totdat zijn vader helemaal uit het zicht verdwenen was. Hij liep naar de plaats waar zijn vader de huid had verstopt en kroop op kousenvoetjes terug. Met verbazing hoe de huid schitterde in het zonlicht, en hoe zacht het aanvoelde, gaf hij het met zijn strelende vingers terug aan zijn moeder.

"Hier, trek het snel aan voor hij weer terugkomt".

Hoewel zijn moeder wist dat haar zoon gelijk had keek ze aarzelend, door haar tranen door naar haar zoon. Ze zou hem missen ging het door haar hoofd. Toch volgde ze zijn advies op, en ze liepen naar het strand. Ze knoopte haar jurk open en liet hem vallen in het zand.

Opeens klonk er een woedende schreeuw achter hun. Toen ze zich omdraaide zagen ze rennende Taggert die "Nee!" riep. De zoon zag de blik in zijn moeders ogen.

"Ga met liefde, niet uit woede" zei hij met een liefdevolle blik.

Vlug stapte ze in haar huid, sprong in de zee, en zwom tot de golven haar overnamen. Na die dag zwom er elke avond een zeehond voorbij hun huis langs de kust, en bracht dan twee grote vissen mee. Taggert en hun zoon zaten elke avond buiten te wachten op die zeehond. Deze keek hen dan aan met grote donkere ogen waaruit telkens zeven tranen uit leken te druppelen.

Geschreven door Kim Troubleyn

Het verhaal van Pandora

Het verhaal van Pandora

Heel, heel lang geleden, in het oude Griekenland, waren de mensen nooit ongelukkig, nooit ziek en nooit boos op elkaar. Iedereen was rijk. Er was genoeg eten en te drinken en alle mensen droegen prachtige kleren en woonden in mooie huizen. En omdat alle mensen het even goed hadden, waren ze nooit jaloers op elkaar. De vrouwen maakten nooit ruzie met hun man en de mannen nooit met hun vrouw. Ook Pandora en haar man Epimetheus waren heel gelukkig. Een onaardig iemand zou misschien zeggen dat Pandora een verwende vrouw was. Maar omdat er geen onaardige mensen waren, werd dat nooit gezegd. Epimetheus vond het heerlijk om zijn vrouw te verwennen. Elke dag nam hij een geschenk voor haar mee. Een jurk, nieuwe schoenen, een sieraad of bloemen. Maar omdat Epimetheus steeds iets anders wilde meebrengen, moest hij steeds verder van huis om wat voor Pandora te zoeken. En dan was Pandora urenlang alleen in huis en verveelde ze zich.

Op een dag kwam Epimetheus thuis met een groot vierkant pak, waar een linnen doek omheen was geknoopt. Hij haalde het doek eraf en Pandora zag een stoffige oude doos met een gouden koord eromheen. "Wat zit er in die doos?" vroeg Pandora "Is die doos voor mij?" "Nee, Pandora," antwoordde Epimetheus. "Mercurius, de god van de kooplieden, heeft me gevraagd deze doos voor hem te bewaren. Ik heb hem moeten beloven dat ik de doos nooit open zal maken. En hij zei dat ik er spijt van zou krijgen als ik het toch zou doen." "O, laat me alsjeblieft kijken. Heel even maar," smeekte Pandora. Maar Epimetheus zei dat het absoluut niet mocht. "Ik wil Mercurius niet boos maken," zei hij streng.

De volgende dag was Pandora weer alleen thuis. Ze kon alleen nog maar aan de doos denken. Ze liep er steeds naartoe en streek met haar vingers over het gouden koord. "En toch wil ik weten wat er in die doos zit," dacht ze. "Ik denk dat Epimetheus een grapje met me wil uithalen. Die doos is vast voor mij. Maar als dat niet zo is... Nou ja, ik doe het toch... ik heb Mercurius niet beloofd dat ik niet in de doos zou kijken." En Pandora begon de knoop in het gouden koord los te maken. Maar ineens durfde ze toch niet verder.

De hele ochtend deed ze allerlei kleine karweitjes in huis. Maar toen het middag werd, kon ze zich niet langer inhouden. Ze maakte het koord los... Pandora hoorde een zacht zoemend geluid. Het kwam uit de doos... het leek wel of een vlinder met zijn vleugels ergens tegenaan sloeg. "O, het is vast een klein diertje," zei Pandora. "Dat kan ik toch niet in die doos laten zitten!" Ze tilde de deksel van de doos en zag een stenen kruik. De kruik was goed afgesloten met een laagje helder rode lak. "Als ik de lak eraf haal," dacht Pandora, "ziet Epimetheus dat ik in de doos heb gekeken." Ze deed de deksel gauw terug op de doos, knoopte het gouden koord weer vast en probeerde niet meer aan de kruik te denken.

Maar dat bleek moeilijker dan gedacht. Pandora liep rusteloos door de kamer. En toen hield ze het niet langer uit. Ze maakte de doos open en veegde het stof van de kruik. "Pandora! Pandora! Laat ons er alsjeblieft uit!" hoorde ze een heleboel kleine stemmetjes in de kruik zeggen. Pandora beet op haar lippen "Ik mag het niet doen!" zei ze. "Epimetheus heeft met gezegd..." "Epimetheus begrijpt er niets van," zeiden de stemmetjes. "Laat ons er alsjeblieft uit, de wereld heeft ons nodig."

Pandora probeert de doos terug dicht te krijgen

Pandora was zo nieuwsgierig geworden, dat ze met haar nagels de lak van de kruik begon te krabben. Onder de lak zat een kurk. Pandora trok eraan en de kurk schoot eraf. En toen... gebeurde er iets verschrikkelijks. Uit de kruik kwam een grote zwarte wesp te voorschijn. Uit zijn angel druppelde vergif. En hij zoemde: "Ik ben de Dood!" Pandora werd heel bang. Toen zag ze dat er nog een beest uit de kruik kwam vliegen. "Ik ben de Angst," zoemde het beest. Daarna kroop er een kever uit de kruik. "En ik ... ik ben de Ziekte," zei de kever. En na de kever vloog er een mug uit de kruik. Hij vloog het raam uit, de tuin in. En overal waar de mug ging zitten, begon meteen onkruid te groeien. "Ik ben de Honger!" hoorde Pandora de mug zoemen.

Pandora probeerde wanhopig de kurk in de kruik terug te doen, maar een grote bij prikte met zijn angel in haar vinger en riep: "Je kunt ons niet meer tegenhouden. Wij zijn de slechte dingen die de mensen nog niet kennen. Wij zijn gestuurd door de boze goden, die jaloers zijn op jullie geluk. Ik ben de Ouderdom!" Pandora keek in een spiegel en zag dat haar mooie gezicht vol rimpels zat. En haar prachtige zwarte glanzende haren waren helemaal grijs geworden. Er kwamen nog vier insecten uit de kruik tevoorschijn. Eén insect zei dat hij de Winter was. Hij blies naar Pandora en ze begon te rillen van de kou. De andere drie insecten dat ze Armoede, de Boosheid en de Jaloezie waren.

Even later kwam Epimetheus thuis. Alle insecten vlogen op hem af en gingen op zijn hoofd zitten. Epimetheus begreep onmiddellijk wat er gebeurd was. Hij liep naar de kamer waar Pandora bevend van angst op de grond lag. Boos trok hij haar overeind. "Je bent een slechte vrouw," schreeuwde hij. "En niet alleen slecht, maar ook ongehoorzaam en dom. Ik heb toch gezegd dat je de doos niet open mocht maken. Waarom heb je niet naar me geluisterd?" Pandora had haar man nog nooit boos gezien. Ze voelde de tranen in haar ogen branden en voor het eerst van haar leven begon ze te huilen. Want er wat intussen weer een insect ontsnapt, de vlieg van het Verdriet. Door het open raam kwamen akelige geluiden naar binnen. De mensen op straat vochten met elkaar, sommige huilden en anderen schreeuwden van angst.

Het leek wel of de hele mooie, gelukkige wereld lelijk en ongelukkig was geworden. Pandora deed de kurk terug in de kruik. Maar op dat ogenblik hoorde ze een heel klein stemmetje zeggen: "Pandora! Pandora! Laat me niet alleen in de kruik. De wereld heeft me nodig!" "Nee!" huilde Pandora. "Ik laat je er niet uit. Jij bent natuurlijk ook zo'n lelijk beest." "Maar ik kan je helpen, Pandora. Laat me er toch uit! zei het stemmetje. Het klink bijna net zo verdrietig als Pandora zichzelf voelde. En Pandora nam de kurk weer uit de kruik. Er vloog een heel klein insect uit de kruik, een klein wit motje. Het motje ging op haar gezicht zitten en ineens voelde Pandora zich weer een beetje blij. "Wie ben jij?" vroeg ze. "Ik ben de Hoop," zoemde het kleine beestje. "Ik denk dat ik maar meteen aan het werk ga."

En het motje vloog naar buiten de tuin in. Het werd meteen lente in de tuin. Toen vloog het motje verder de wereld in en droogde de tranen van de huilende mensen. Voordat het motje het raam was uitgevlogen had hij heel even met een vleugel langs de wang van Epimetheus gestreken. "Zal de wereld het mij ooit kunnen vergeven?" vroeg Pandora aan haar man. Daarna glimlachte hij en zei zachtjes: "Laten we dat maar hopen!"

Bron: Erwins Eftelingsite

Winter zonnewende

Vandaag is het 21 december, de kortste dag. Na vandaag gaan de dagen weer lengen, een mooi vooruitzicht. Wat deze dag bijzonder maakt is dat het de dag is van de winterzonnewende, althans in het noordelijk halfrond. Het begin van de astronomische winter. Dit betekent dat de zon haar laagste stand bereikt. Om 12.00 uur precies staat de zon loodrecht op de Steenbokskeerkring, de naam is afgeleid van het sterrenbeeld Steenbok, dat ook na vandaag begint. In veel culturen op het noordelijk halfrond is de winterzonnewende aanleiding om feest te vieren, ook wel midwinterfeest genoemd. Door het ontsteken van veel licht van vuur en kaarsen wordt gevierd dat dit de dag is waarop het licht uit de duisternis herrijst. De natuur heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in het leven van mensen. De mens was immers afhankelijk van de natuur. Maar doordat wij steeds verder afraken van de natuur raken wij ook de herkomst van tradities kwijt.

Doordat volken door de eeuwen heen over de wereld uitzwierven zijn verschillende tradities, religies, verhalen, mythen, sagen en overleveringen bijeengekomen. Met kerst, dat uitbundig met lichtjes wordt aangekleed, vieren wij christenen de geboorte van het Christuskind, de brenger van het licht. Het Christendom is naar het noorden gebracht en kwam zo in aanraking met het feest van de winterzonnewende, de komst van het licht. Niet verwonderlijk dus dat wij de komst van het Christuskind vieren rond 21 december.

De twaalf midwinternachten rond 21 december – de winterzonnewende – zijn van oudsher een tijd om los te laten, te zuiveren en te regenereren. Een verzameling van verschillende midwinter rituelen om het oude jaar af te sluiten en het nieuwe jaar te verwelkomen. Waar je in de zomer op 21 juni de langste dag van het jaar kunt vieren, is de kortste dag van het jaar op 21 december ook bijzonder om bij stil te staan. Het is de langste nacht; de zon bereikt zijn laagste stand. De winterzonnewende. Na deze nacht zullen de dagen langzaam weer lengen. Meer licht betekende vroeger meer zon en warmte, langere groeitijd voor gewassen, dus dat werd gevierd. In twaalf dagen; zes dagen vóór en zes dagen na de wende. Elke nacht staat voor een maand in het nieuwe jaar. Het Germaanse Joelfeest was van oudsher een feest van lekker eten, versieringen en vredesvuren.

De poort naar een nieuwe tijd

Joel, of Jule of Yule betekent 'spreuk' of 'bezwering'. De twaalf midwinternachten van 20 tot en met 31 december zouden betoverd zijn – het is 'niemandstijd', een overgang naar een nieuwe dimensie; een ideale periode om ballast van het afgelopen jaar los te laten en intenties te zetten voor het nieuwe jaar.

In het donker van Midwinter is vuur belangrijk. Het geeft licht en warmte en staat symbool voor het terugkerende licht. Traditioneel werd op de dag voor de Joeldagen een groot blok hout gezaagd, ceremonieel naar binnen gedragen en aangestoken met een stukje van het blok van vorig jaar – dat werd bewaard omdat het de familie zou beschermen tegen kwade invloeden. Het blok bleef twaalf dagen branden, zodat de transformerende kracht van het vuur getuige kon zijn van de hele periode. Dit ritueel kan ook gedaan worden met een kaars.

Winterzonnewende. Midwinter, Joel (Yule) of wintersolstitium zijn allen benamingen voor het begin van de winter. Midwinter valt op de kortste dag, wanneer de nacht op zijn langst is. Meestal op 21 december (i.v.m. schrikkeljaren soms op 22 december). Na Midwinter zullen de nachten weer korter gaan worden en de dagen langer. De winter is bij uitstek het seizoen dat volkeren gebruikten en gebruiken om de relatie met hun goden te verfrissen in de vorm van herdenkingen en vieringen. Veel feesten uit de christelijke tradities hebben dan ook wortels met (seizoens)vieringen van het heidendom. De namen Joel en Midwinter zijn door de eeuwen heen de gebruikelijke aanduidingen geweest voor het feest van de kortste dag. 
De naam Midwinter doet vermoeden dat Midwinter in het midden van de winter valt. Dit is echter niet zo, want Midwinter is het begin van de winter. De naam Midwinter drukt dan ook meer het gevoel uit dat de winter op de helft is. Dit gevoel ontstaat doordat de dagen na Midwinter weer gaan lengen. Hetzelfde geldt voor Midzomer, waarna de dagen weer korter worden. Midwinter wordt ook wel het wintersolstitium genoemd. Solstitium is het Latijnse woord voor zonnestilstand. De naam wintersolstitium wordt echter zelden tot nooit gebruikt om het hele feest mee aan te duiden. Het gehele feest wordt meestal Midwinter, maar ook wel Joel of Yule (in Engeland), genoemd. Rond het wintersolstitium vierden veel volkeren een groot feest dat meestal meerdere dagen duurde. Het Germaanse feest (Joel) duurt twaalf dagen, en wordt in de dagen na het solstitium gevierd. Ook de Romeinen kenden een twaalf of dertien daags Midwinterfeest, dat voor en na het wintersolstitium werd gevierd.

Vaak wordt er tijdens het vieren van de jaarfeesten gebruik gemaakt van de strijd tussen de zomer en de winter. De eikkoning en de hulstkoning worden veel met elkaar geconfronteerd. De eikkoning heerst van Midwinter tot Midzomer, en de hulstkoning van Midzomer tot Midwinter. Daar waar de eikkoning de groeikracht van de natuur is, symboliseert de hulstkoning de afbrekende kracht van de natuur.



Een verhaal uit de Keltische mythologie vertelt over de Eikkoning en de Hulstkoning, twee tweelingbroers die elk jaar met midzomer en midwinter met elkaar vechten om te bepalen wie de overhand heeft.

De Kelten kenden maar twee seizoenen: de zomer en de winter, de lichte periode en de donkere periode van het jaar. Beide koningen staan elk voor één van deze periode. Ze zijn allebei een aspect van de cyclus van de natuur, de cyclus van licht en donker. Die cyclus van licht en donker hield voor de Kelten geen waardeoordeel in: de tegenstelling tussen licht en donker was dus geen tegenstelling tussen goed en kwaad.

Beide broers vechten op midwinter en midzomer een epische strijd om de kroon van het jaar te veroveren en de gunst van moeder aarde. Ze zijn elk haar zoon, haar partner en haar geliefde in hun deel van het jaar. Ze slapen allebei met haar, sterven in haar armen en worden uit haar schoot hergeboren om de altijd voortdurende cyclus voort te zetten.

De Eikkoning wint de strijd met midwinter en is dominant in de lichte periode van het jaar, van midwinter tot midzomer. Hij symboliseert het licht, groei en aanwas.

De Hulstkoning wint de strijd met midzomer en is baas in de periode van afnemend licht, van midzomer tot midwinter. Hij staat voor duisternis, verval en verwoesting, maar ook voor innerlijke wijsheid en mysterie. Hij wordt dikwijls gezien als Hades, de god van de onderwereld, die Persephone ontvoerde en zo mee verantwoordelijk was voor de komst van de winter.

Het wordt gezegd dat de lichtjes die nu nog centraal staan in het kerstfeest, werden gebrand om de zon weer 'aan te moedigen' na diens stilstand. Een ander traditioneel gebruik is het verbranden van een joelblok. Een, vaak met wijn, olie en/of wijwater besprenkelt, houtblok werd verbrand. De as en resten werden als erg krachtig gezien. De dagen rond Midwinter staan bekend als dagen waarop men samen is met familie en vrienden en waarop cadeaus worden gegeven. Nog een kenmerk is de kerstboom, ook bekend als de joelboom.

Joelfeest

De Germanen vierden het Joelfeest. Dat is een feest dat gevierd wordt omdat de dagen na 21 december weer langer gaan worden. 21 december is ook de belangrijkste dag. Maar het hele feest duurde wel 12 dagen. Het wordt ook wel Midwinterfeest of Zonnewendefeest genoemd. Toen de Kerk de ‘heidenen’ wilde bekeren tot het christendom waren ze wel zo slim om niet meteen al de heidense feesten af te schaffen. Omdat toch niet precies duidelijk was op welke dag Jezus precies geboren was, hebben ze het geboortefeest van Jezus (Kerst(mis)) gewoon middenin die feestperiode van het Joelfeest geplaatst. Zo nam het Kerstfeest langzamerhand het Joelfeest over. Tijdens het Joelfeest werden er ook vuren ontstoken. De Nieuwjaarsvuren op 1 januari zijn hier nog een overblijfsel van.

Een groene boom

De Germanen hadden tijdens het Joelfeest ook al een groene boom of takken daarvan in hun huis of op het erf staan, waarschijnlijk een spar. Groen was het teken van leven. Alle andere bomen waren kaal en 'dood'. In die groene boom werden vruchten (appels) gehangen en versieringen van stro. Dit alles om de goden gunstig te stemmen. Omdat deze groene boom dus eigenlijk 'heidens' was, duurde het lang voordat de kerstboom in de kerk en uiteindelijk ook in huis gehaald werd. Nu is hij niet meer weg te denken.


Bron: Diverse bronnen van internet

De paradox van het schip van Theseus

De paradox van het schip van Theseus is een filosofisch gedachte-experiment. Deze paradox verplicht ons na te denken over hoe wij de wereld waarnemen en benoemen: in hoeverre kan de identiteit die wij aan dingen om ons heen geven constant blijven in de tijd? Deze paradox werd voor het eerst geformuleerd door de Griekse filosoof Plutarchus.

Stel je voor: je bouwt een zeilschip: je gebruikt daarvoor heel veel planken, een mast en een groot zeil. Met dat schip maak je lange verre reizen. Na een tijdje zeilen op zee blijkt dat je schip niet meer in topconditie is. Een van de planken is gaan rotten. Je vervangt deze plank door een andere plank die even groot is en van dezelfde houtsoort.

Op dit punt is het schip van Theseus nog steeds hetzelfde schip van Theseus. Niemand zal argumenteren dat een schip met één vervangen plank niet meer hetzelfde originele schip is. Je reist verder, en gaandeweg moet je nog meer planken vervangen. Nadat je jarenlang rond hebt gevaren, zijn alle planken van het schip vervangen door nieuwe exemplaren. Ze zijn net zoals de eerste pas vervangen wanneer dat nodig was, stuk voor stuk. Ook de mast en de zeilen werden intussen vervangen. Maar elk onderdeel werd apart vervangen, en het schip ziet er dus nog exact hetzelfde uit als het schip waarmee je vertrok.

Waar ligt de grens?

Is dit schip nog steeds hetzelfde schip als het schip waarmee je vertrok? Blijft een object waarvan alle onderdelen werden vervangen nog steeds datzelfde object? Als het niet langer hetzelfde object is, wanneer was dan juist het kantelpunt? Zou het schip van Theseus nog steeds het schip van Theseus zijn als slechts de helft van de onderdelen vervangen werden? En wat dan als er 3/4de van de onderdelen vervangen werden? Of wordt het pas een ander schip wanneer het allerlaatste originele onderdeel vervangen wordt door een nieuwer exemplaar?

Dubbelzicht

Het raadsel kan nog een stuk ingewikkelder en uitdagender gemaakt worden, dacht Thomas Hobbes eeuwen later. Stel je dus voor dat elk onderdeel van het schip vervangen is. Maar, de oude onderdelen van het schip werden ook bijgehouden. Die oude onderdelen worden opgeknapt, en met die onderdelen wordt een ander schip gebouwd... Een exacte kopie van het schip van Theseus. Welk van beide schepen is nu het schip van Theseus? Het schip dat volledig vernieuwd werd met nieuwe planken en waar geen enkel origineel onderdeel meer in verwerkt zit? Of eerder de exacte kopie die met de originele onderdelen gebouwd werd, maar dat niet het oorspronkelijke schip van Theseus was? Of is nu geen van beide schepen meer het schip van Theseus? Er is geen enkel schip vergaan, dus waar is het schip van Theseus dan naartoe?

Identiteit

Dit wijsgerig vraagstuk is eigenlijk een symbolisering van een veel grotere vraag naar identiteit. De identiteit die wij toekennen aan dingen in de wereld om ons heen, maar ook aan onszelf. Ook een mens is een beetje zoals een schip van Theseus. Mensen bestaan uit miljarden verschillende cellen en bacteriën. De bacteriën en cellen waaruit een menselijk lichaam bestaat, zijn aan het einde van ons leven bijna allemaal 'vervangen' ten opzichte van de cellen en bacteriën waarmee we aan onze levensreis begonnen. Is een mens vanuit dat perspectief, los van de opgebouwde ervaring, kennis en levenswijsheid, wanneer hij sterft dan nog dezelfde mens die hij was toen hij geboren werd?

Lilith de eerste vrouw van Adam

Lilith was de eerste vrouw van Adam, verbannen van Eden om haar onafhankelijke en ongecontroleerde natuur. 

Lilith

Lilith heeft een merkwaardige en ingewikkelde geschiedenis. Als je haar naam opzoekt vind je honderden afbeeldingen van schaars geklede vrouwendemonen. Ze is al eeuwenlang onderwerp van discussie, en krijgt sinds enkele jaren ook waardering en lof. Toch rest de vraag: wie is ze?

Lilith is een mythologisch figuur. Je zou haar op veel manieren kunnen beschrijven, bijvoorbeeld de meest beruchte demon in de Joodse traditie", of als een ongetemde feeks. Maar deze korte beschrijvingen doen tekort aan haar ingewikkelde verhaal, dat zich eeuwenlang heeft ontwikkeld. Een van de eerste verwijzingen naar haar bestaan komt uit 2400 voor Christus, in een Soemerische lijst van demonen. Hierin wordt een angstaanjagende groep van succubus-achtige "Lillu-demonen" beschreven, die volgens een wetenschapper "mannen in hun slaap verleiden, om vervolgens groteske kinderen van ze te krijgen." Lilith kwam in de oude legendes van de Hettieten, Egyptenaren, Israëlieten en Grieken voor als een duister en duivels figuur dat kinderen vermoordde. Haar naam wordt slechts één keer genoemd in de Bijbel, in het Jesaja 34:14, maar wordt vaak vertaald als "schreeuwuil" of "nachtfeeks". "Zelfs al geloven we dat ze wraakzuchtig was, we kunnen haar acties zien als een vorm van verzet tegen mannelijke dominantie, en als gevolg van altijd maar moeten vechten voor onafhankelijkheid." Lilith is het meest bekend als figuur in Joodse folklore. Haar beruchtste – en meest geciteerde – verschijning is in het Alfabet van Ben Sira, een Joodse tekst uit de vroege Middeleeuwen, dat vaak als satirisch stuk gelezen wordt.

Hierin wordt Lilith omschreven als de eerste vrouw van Adam, en is ze door God op dezelfde manier als Adam uit het stof van de aarde geschapen. Er ontstaat bijna onmiddellijk een meningsverschil tussen de twee over seks. Lilith weigert tijdens de seks onderop te liggen; ze was immers zijn gelijke. "We zijn gelijk aan elkaar, omdat we beiden uit de aarde zijn gemaakt," vertelt ze hem. Maar Adam houdt vol dat zij geschapen is om onderop te liggen, en dat hij, omdat hij superieur aan haar is, als enige het recht heeft om bovenop te liggen. Volgens de tekst spreekt de verontwaardigde Lilith op een gegeven moment de onuitsprekelijke naam van God uit en vliegt de lucht in. De legende gaat dat God drie engelen stuurt om haar te vinden en te vertellen dat, als ze niet terugkomt, iedere dag honderd van haar kinderen zullen sterven. Nadat de engelen haar deze boodschap vertellen, antwoordt zij: "Laat me met rust! Ik ben slechts gecreëerd om kinderen ziek te maken. Als het jongens zijn, zal ik van hun geboorte tot dag acht macht over hen hebben; als het meisjes zijn, zal ik tot dag twintig macht over hen hebben." Maar zelfs al is het verhaal in het Alfabet van Ben Sira bedoeld om humoristisch en oneerbiedig te zijn, refereert het wel degelijk aan echte tradities, zoals meerdere geleerden aantonen. Als parabel zegt het iets over het oude gebruik om kinderen een speciaal beschermend amulet om te doen. (In het amulet zijn de namen van de drie engelen gegraveerd en er wordt geloofd dat het Lilith af zou schrikken.) En, ongeacht of het de bedoeling was of niet, deze vertelling heeft zich door de eeuwen heen en in verschillende culturen ontwikkeld tot het huidige meest bekende verhaal over Lilith.

"Hoewel de mensen in de Middeleeuwen waarschijnlijk hard moesten lachen om dit schunnige stuk, wordt Liliths verlangen naar vrijheid aan het eind van het verhaal gedwarsboomd door de door mannen gedomineerde samenleving," zegt Bijbelwetenschapper Janet Howe Gaines. Dit is natuurlijk een universeel onderwerp dat al sinds mensenheugenis bekend is.

In 1972 bereikte deze interpretatie van het verhaal een cultureel hoogtepunt, doordat theoloog Judith Plaskow een parabel van het verhaal schreef met de titel The Coming of Lilith. In plaats van Lilith af te beelden als een onhandelbare, kwaadaardige kindermoordenaar, probeert Plaskow juist haar kant van het verhaal te belichten: Lilith liet zich gewoon niet commanderen door Adam, die ze als gelijke zag. Toen ze vervolgens vluchtte, werd ze achter haar rug om zwartgemaakt. Plaskows verhaal eindigt met een ontmoeting tussen Lilith en Eva, waarna "er uiteindelijk er een sterk zusterschap tussen hen groeit."

In de eerste uitgave schreef de Joodse feminist en activist Aviva Cantor Zuchoff een stuk, waarin ze verklaart waarom het moderne tijdschrift vernoemd is naar een eeuwenoude demon. "Lilith is een krachtige vrouw. Mensen die mythes in ere houden vertellen over haar opstandigheid en wraakzucht, maar erkennen daarmee ook haar kracht," zegt ze. "Zelfs al geloven we dat ze wraakzuchtig was, we kunnen haar activiteiten beschouwen als een vorm van zelfverdediging tegen de dominantie van mannen en als een consequentie van eeuwenlang moeten vechten voor je onafhankelijkheid." "Wat er eigenlijk door mannen gezegd wordt is dat Lilith 'een vuil spel' speelt," zegt ze daarna. "Maar dit is een betekenisloos concept, dat door mannen gebruikt wordt om te voorkomen dat vrouwen hun krachten ontwikkelen om terug te kunnen vechten. Lilith, ik benadruk het nogmaals, is een vechter en vecht voor een goed doel." Hoe populairder de feministische beweging werd, hoe populairder de positieve invloed van Lilith werd. 

In 1977 organiseerde feministen Lilith Fair, een muziekfestival voor en door vrouwen, waarin de naam van de voormalige demon gebruikt werd voor hun progressieve zaak. De organisator van het festival, Sarah McLachlan, vertelde recentelijk aan Glamour hoe ze via een vriend het verhaal van Lilith leerde kennen. Ze werd erdoor gegrepen. "Ik vond het een perfecte heldin. Woorden zijn erg belangrijk voor me, en alleen 'Lilith' leek me niet genoeg," zegt ze. "Ik hield ervan dat 'fair' zowel de betekenis heeft van een ouderwetse kermis als de betekenis van 'eerlijk'. Lilith zou het hebben goedgekeurd."In de afgelopen eeuw is Lilith in de popcultuur uitgegroeid tot een bekend, maar toch ongrijpbaar figuur. Ze verschijnt overal. Maar er blijven mensen die haar zien als krachtig – zo niet verkeerd begrepen – spiritueel wezen. Tegenwoordig gebruiken veel heidenen, heksen en andere beoefenaars van magie Lilith in hun eigen gebruiken: ze wordt opgeroepen in rituelen, waarin seks, macht en de duistere kant van het goddelijke vrouwelijke archetype een rol spelen.

"Verhalen van goden of sterke mannelijke figuren vliegen ons om de oren, maar zelden zien we krachtige vrouwen. En als we ze zien, zijn hun verhalen zo slecht afgebeeld om anderen daarover ook zo te laten denken of wordt de bron van hun kracht aan mannen of aan een mannelijke kracht gegeven," zegt Jaclyn Cherie, schrijfster van de blog The Nephilim Rising. Door het verhaal van Lilith weer toe te eigenen, kunnen vrouwen tegen dit meedogenloze en onderdrukkende status quo vechten. Volgens Cherie is Liliths verhaal tot op de dag van vandaag relevant voor vrouwen. "Ze vocht voor haar eigen individuele soevereiniteit, voor het recht om autonome keuzes te kunnen maken," zegt ze. "Ze vocht voor het recht over haar eigen lichaam, haar genot en haar lot. Ik weet niet wat meer lof verdient dan dat." "Lilith weigerde zich te onderwerpen aan de regels van het patriarchaat (heerschappij) en ze werd uit het hof van Eden geworpen vanwege haar ongehoorzaamheid. Ongebroken en ongebogen, werd ze geschilderd als een demon vanwege haar rebellie. Lilith leert ons dat we gedemoniseerd kunnen worden als we de ketenen afdoen van het patriarchaat, maar we zullen dan vrij zijn. Lilith herinnert ons eraan dat we alles kunnen overleven."

Always be Lilith, never Eve ...

Citaten over Adam en Eva

Adam en Eva waren volgens de Hebreeuwse Bijbel en de Koran de eerste man en de eerste vrouw. Het verhaal van de zondeval gaat over Adam en Eva in het hof van Eden. Adam werd volgens het bijbel boek Genesis als eerste door God geschapen. Adam werd door God tot leven gebracht door te blazen in het 'stof der aarde'. Eva werd later door God uit de een rib van Adam gecreëerd. God plaatste hen in het hof van eden (aardse paradijs). Hij zegende hen en zei tegen hen: 'Wees vruchtbaar en wordt talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag: heers over de vissen van de zee, over de vogels van de hemel en over alle dieren die op de aarde rondkruipen’. 

Eva is volgens de bijbel de eerste mens die zondigde door een vrucht te eten van de boom van de kennis van goed en kwaad. Zij werden zich op dat moment onmiddellijk bewust van hun naaktheid en gingen zich ervoor schamen. Voor straf plaatste god Adam en Eva naar de wereld buiten het hof van Eden. 'U bent als stof gekomen, en zal als stof terugkeren’, zei God. Adam en Eva verloren bij het verlaten van het hof van Eden hun onschuld en brachten nu zonde in de wereld.

Citaten over Adam en Eva

Adam: Gods vingeroefening

voor hij aan Eva begon.

***

Like Adam and Eve ...
we have a moral attraction to forbidden fruit
and an aversion to moral accountability.

Dan DeWitt

This kind of love is

not a product of reasonings and statistics.

It just comes - none knows whence 

and cannot explain itself.
And doesn't need to.

Mark Twain,

"The diary of Adam and Eve"

"It is not good for man to be alone.

I will make a helper suitable for him. "

- God, Genesis 2:18

The oldest computer was owned

by Adam and Eve.

It was an apple with very limited memory.

Just 1 byte and everything crashed.

***

The serpent did not

tempt Adam and Eve to steal,

to kill, to commit adultery;

he simply tempted them

to question God's Word.

***

I'm pretty sure

Adam ate the apple

and blamed Eve. 

That's why men have

a lump in their throat

called "Adams Apple"

***

De vrouw kwam uit de rib van een man; niet van zijn voeten om op te lopen, niet van zijn hoofd om superieur te zijn, maar van de zijkant om gelijk te zijn, onder de arm om te beschermen en naast het hart om bemind te worden.

***

Wat we met redelijke wetenschappelijke zekerheid kunnen zeggen, is dat elke man die vandaag leeft afstamt van één man, en dat elke mens die vandaag leeft afstamt van één vrouw.

God is de CEO van ons leven. Daarom waren Adam en Eva de eerste mensen die vanuit de hemel werden ontslagen.

Mwanandeke Kindembo

Adam's eerste huisdier

na de zondeval

was een slang.

Franz Kafka

Als Adam en Eva zo mooi waren,

waar komen dan

al die lelijke mensen vandaan?

Wiet van Broeckhoven

De ware liefde is

altijd opnieuw

Adam en Eva spelen.

José Saramago

Portugees schrijver

en Nobelprijswinnaar Literatuur (1998)

Toen de heer, ook wel bekend als God, zich realiseerde dat Adam en Eva, hoewel volmaakt in elk uiterlijk aspect, geen enkel woord konden uitbrengen of zelfs maar de meest primitieve geluiden konden maken, moet hij zich nogal boos op zichzelf zijn geworden, want er was niemand anders in het hof van Eden die hij de schuld kon geven van deze ernstige vergissing.

René de Clercq

Vlaams schrijver en dichter

1877-1932

Oorspronkelijkheid is een uiterst vaag begrip;

in feite was het beoefenen ervan 

voorbehouden aan Adam en Eva.

Piet Theys

Vlaams schrijver

en sportcommentator

1927-1974

Lilith de eerste vrouw van Adam Haar verhaal

Ithaka

Enkele delen uit het gedicht Ithaka:

Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka

wens dat de weg dan lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.
Houdt Ithaka wel altijd in gedachten.

Daar aan te komen is je doel.

Maar overhaast je reis in geen geval.

Beter is dat die vele jaren duurt

zodat je oud zult zijn.

Wanneer je bij het eiland het anker uitwerpt,

rijk aan wat je onderweg verwierf,

en niet verwachtend,

dat Ithaka je rijkdom schenken zal.

Ithaka gaf je de mooie reis.

Was je er niet,

dan was je nooit vertrokken,

verder heeft het je niets te bieden meer.

K.P. Kavafis

Ithaka is symbolisch de plaats waar

de echt belangrijke dingen in het leven te vinden zijn.
De gedachte aan Ithaka geeft inhoud aan het leven.



De Griekse dichter Kavafis (1863-1933) woonde en werkte vrijwel zijn gehele leven in Alexandrië in Egypte, ooit gesticht door Alexander de Grote, dat nog steeds een vrij grote Griekse gemeenschap heeft. Bij zijn leven is er niets gepubliceerd; hetgeen hij in handschrift had liggen, toonde hij enkel aan zijn naaste intimi. Pas in 1935 verscheen zijn werk voor het eerst in druk, waarna de schuwe teruggetrokken levende dichter wereldfaam verwierf.

Het eiland Ithaka was de beroemde thuishaven van Odysseus, waarnaar hij jarenlang op weg was na de Oorlog om Troje (Ilias), het boek voorafgaand aan de waarschijnlijk eveneens door de blinde bard Homeros in alexandrijnen berijmde Odyssee. Het eiland Ithaka zou je kunnen zien als een metafoor om je hele leven te blijven zoeken naar de dingen die er werkelijk toe doen.

Mythe

Er bestaat een korte mythe over hoe je vroeger, als je op weg was naar Athene, voorbij Procrustes en zijn bed moest. Hij legde je dan op zijn bed en als je te groot was hakte hij je voeten eraf. Als je te klein was rekte hij je uit tot je erin paste, net als op een middeleeuwse pijnbank.

De mythe is een metafoor voor hoe we zo gevormd zijn dat we passen in de verwachtingen van onze cultuur en onze familie. De kwaliteiten die tot succes leiden worden uitgerekt - we concentreren ons op de ontwikkeling daarvan. Om ons aan te passen snijden we onszelf af van wat door anderen niet op prijs gesteld wordt en in dat proces verliezen we een deel van ons diepste zelf, onze bezieling. Wat we van onszelf verwerpen begraven we levend in het onbewuste.

Zoek die stille kanten van jezelf, de kanten die, doordat ze niet meer gebruikt werden, zijn weggekwijnd. Waar genoot je van als kind? Verbind je opnieuw met die afgesloten delen van jezelf die belangrijk waren.

Dr. Jean Shinoda Bolen